Abstract:
ศึกษาความเป็นมา ความสำคัญ และองค์ประกอบของการรำหน้าพาทย์สาธุการ และศึกษาวิเคราะห์การรำหน้าพาทย์สาธุการในบริบทของสังคมไทย รวมถึงวิเคราะห์กลวิธีในการรำหน้าพาทย์สาธุการตามจังหวะหน้าทับตะโพน วิธีการดำเนินการวิจัยประกอบด้วยการวิเคราะห์จากวรรณกรรม ตำรา หนังสือ บทโขน-ละครที่ใช้ในการแสดง การสัมภาษณ์และการสังเกตการณ์ ผลการวิจัยพบว่า การรำหน้าพาทย์สาธุการในหลักสูตรการเรียนการสอนและในการแสดง จะมีโครงสร้างท่ารำในลักษณะเดียวกัน เพียงแต่ในการแสดงนั้นจะต้องมีการปรับท่ารำให้เข้ากับการดำเนินเรื่องในละคร แต่ยังคงยึดโครงสร้างท่ารำเดิม ซึ่งหลักการรำสามารถรำได้ 2 แบบ คือ 1. วิธีการแจกแจงความถี่ของเพลงและท่ารำ 2. รำตามจังหวะหน้าทับตะโพน ซึ่งในแต่ละท่วงท่านั้นจะมีความสั้นหรือยาวของจังหวะที่ไม่เท่ากัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความสั้นหรือยาวของทำนองหน้าทับตะโพน บทบาทของการรำหน้าพาทย์สาธุการนั้นมีความสำคัญในการรับใช้สังคม ในด้านศิลปวัฒนธรรมที่ปรากฏในรูปแบบการแสดง ด้านศาสนา ด้านการเมือง-การปกครอง ด้านเศรษฐกิจและด้านการศึกษา ควรแก่การอนุรักษ์ สืบทอด และเผยแพร่ ให้คงอยู่เพื่อรับใช้สังคมไทยสืบต่อไป