ความคิดเชิงวิจารณ์กับวัฒนธรรมไทย : รายงานผลการวิจัย

Abstract

งานวิจัยนี้ตอบปัญหาว่าความคิดเชิงวิจารณ์กับวัฒนธรรมไทยเข้าด้วยกันได้หรือไม่ได้ประการใด'ความคิดเชิงวิจารณ์' นิยามว่าเป็นทัศนคติพื้นฐานและทักษะที่ช่วยให้ปัจเจกชนสามารถแก้ปัญหาต่างๆและมีหลักการในการเชื่อและการตัดสินใจ ส่วน'วัฒนธรรม' นิยามว่าเป็นระบบความคิด ความเชื่อ การประพฤติปฎิบัติที่เป็นลักษณะเฉพาะของไทย งานวิจัยนี้พบว่า ความคิดเชิงวิจารณ์ กับวัฒนธรรมไทยไม่จำเป็นต้องขัดแย้งกัน แม้ว่าถ้าสังเกตอย่างผิวเผินอาจพบได้ว่ามีลักษณะที่ ขัดแย้งกับ ลักษณะที่ดูเหมือนจะขัดแย้งกันนี้เช่น การที่หลายคนเชื่อว่าการเชื่อฟังผู้ใหญ่เป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมไทย ซึ่งลักษณะนี้อาจขัดกับหลักการของความคิดเชิงวิจารณ์ที่มุ่งให้เชื่อเฉพาะความจริงเท่านั้น และให้ผู้ที่มีทัศนอย่างใดอย่างหนึ่งแสดงเหตุผลหรือหลักฐานที่ทำให้ตนเชื่อเช่นนั้นออกมาให้ประจักษ์ งานวิจัยนี้มุ่งแสดงว่าลักษณะสองอย่างนี้ไม่จำเป็นต้องขัดกัน เพราะวัฒนธรรมไทยไม่มีสารัตถะที่จะกำหนดไปตลอดกาลว่านี่ต้องเป็นวัฒนธรรมไทยเสมอไป และการให้ค่าแก่ความคิดเชิงวิจารณ์เป็นเรื่องของคนไทยที่จะตัดสินใจกันเอง ไม่ใช่เรื่องของกรอบใหญ่ทางประวัติศาสตร์ที่จำต้องเกิดขึ้น