Abstract:
การวิจัยเชิงคุณภาพครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวัฒนธรรมองค์กร กระบวนการสื่อสารในการขัดเกลาทางสังคม และปัจจัยต่างๆ ที่มีอิทธิพลต่อกระบวนการสื่อสารของโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า รวมถึงการปรับตัวของนักเรียนนายร้อย โดยใช้การศึกษาเอกสาร การสังเกตการณ์แบบไม่มีส่วนร่วม แบบสัมภาษณ์นายทหารปกครอง อาจารย์ และนักเรียนนายร้อย จำนวน 23 คน และการสำรวจด้วยแบบสอบถามกลุ่มตัวอย่างนักเรียนนายร้อย จำนวน 130 คน ผลการวิจัยพบว่า 1. วัฒนธรรมโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้าสร้างขึ้นจากการจำลองแบบวัฒนธรรมสังคมทหาร จากการศึกษาเอกสารของโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้าพบว่า อุดมการณ์และค่านิยมหลักที่ระบุไว้ ได้แก่เรื่องความจงรักภักดี การรักษาไว้ซึ่งเกียรติของนักเรียนนายร้อย การเคารพเชื่อฟังรุ่นพี่อาวุโสกว่า ความรัก ความสามัคคีระหว่างรุ่นพี่และรุ่นน้อง การมีคุณธรรม ซื่อสัตย์สุจริต มีความรับผิดชอบสูง และการเป็นผู้มีความเหมาะสมในการเป็นผู้นำทหาร ซึ่งจากการศึกษาการรับรู้ของนักเรียนนายร้อย ในเรื่องอุดมการณ์และค่านิยม การเน้นย้ำพฤติกรรมจากทางโรงเรียนนายร้อย และพฤติกรรมที่นักเรียนนายร้อยปฏิบัติ พบว่าความจงรักภักดีต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ และการเคารพเชื่อฟังรุ่นพี่อาวุโสกว่ามีคะแนนสูงสุด 2. การขัดเกลาทางสังคมของโรงเรียนนายร้อยมีการสื่อสารอย่างเป็นกระบวนการตั้งแต่ การกำหนดคุณลักษณะของนักเรียนผู้บังคับบัญชาในฐานะผู้ส่งสาร การปรับพื้นฐานของนักเรียนนายร้อยให้เท่าเทียมกันในฐานะผู้รับสาร มีการใช้สื่อและช่องทางต่างๆ ตั้งแต่สื่อบุคคล กิจกรรมภายในและภายนอกสถาบัน หนังสือคู่มือ คำขวัญ และเพลงประจำสถาบัน โดยพบว่าสื่อที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมของนักเรียนนายร้อยมากที่สุด คือสื่อบุคคล ในด้านสาร มีการกำหนดการใช้ภาษาและอวัจนภาษา เช่นคำเรียกชื่อ การกำหนดทางเดิน ฯลฯ 3. ปัจจัยอื่นๆ ที่มีผลต่อการขัดเกลาทางสังคมและการคงรักษาค่านิยมและวัฒนธรรมองค์กรให้คงอยู่ ได้แก่กฎระเบียบและระบบควบคุมภายในสถาบันซึ่งมีการเน้นย้ำผ่านทั้งสื่อบุคคลและบทลงโทษ และอิทธิพลของกลุ่มเพื่อนที่จะร่วมมือหรือหลีกเลี่ยงการปฏิบัติตามกฎระเบียบที่กำหนดไว้ 4. ระดับความรู้ความเข้าใจ ทัศนคติ และการปฏิบัติตามระบบปฏิบัติ และวัฒนธรรมประเพณีต่างๆ ตลอดจนการเปิดรับสื่อมวลชน ไม่มีผลต่อการปรับตัวของนักเรียนนายร้อย แต่พบว่าอิทธิพลจากกลุ่มเพื่อนมีผลต่อการปรับตัวของนักเรียนนายร้อยอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
