Abstract:
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพทั่วไปของการผลิตการตลาด การแปรรูป นโยบายและมาตรการต่าง ๆ ของรัฐบาลต่อสินค้าและผลิตภัณฑ์นมของไทยรวมทั้งวิเคราะห์ผลกระทบจากนโยบายด้านโคนมของรัฐบาลที่มีต่อผู้บริโภคและเกษตรกรผู้เลี้ยงโคนมในประเทศไทย ข้อมูลที่ใช้ศึกษา ซึ่งได้จากการรายงานการวิจัย เอกสารที่เกี่ยวข้อง บทความ ข้อมูลสถิติ รวมทั้งทำการสัมภาษณ์เชิงลึกบุคคลที่เกี่ยวข้อง นำเสนอข้อมูลโดยวิเคราะห์เชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า ปัญหาของอุตสาหกรรมนมของไทย ได้แก่ ปัญหาการขาดประสิทธิภาพในการผลิต เนื่องจากขาดแคลนพันธุ์โคนมที่เหมาะสม ขาดแคลนเงินลงทุน ปัญหาการแข่งขันกับผลิตภัณฑ์นมจากต่างประเทศ ประเทศไทยยังผลิตน้ำนมดิบไม่เพียงพอต่อการบริโภค เกษตรกร ผู้ผลิตนมดิบส่วนใหญ่เป็นผู้ผลิตขนาดย่อย ยังต้องพึ่งพาความช่วยเหลือจากรัฐบาล การเปิดเสรีทำให้ไทยต้องเปิดโควตานำเข้านมผงขาดมันเนยให้กับคู่ค้าโดยเฉพาะอย่างยิ่ง ประเทศออสเตรเลียเป็นการเฉพาะ หรือผู้แปรรูปนมรายใหญ่จะหันไปซื้อนมผงซึ่งมีต้นทุนต่ำกว่าการซื้อน้ำนมดิบในประเทศ ผลกระทบจากการดำเนินการลดภาษีภายใต้กรอบข้อตกลงขององค์การการค้าโลก ผู้นำเข้ามี แนวโน้มนำเข้านมผงมากขึ้น เพื่อลดต้นทุน ทำให้ผู้บริโภคได้รับประโยชน์จากความหลากหลาย ของผลิตภัณฑ์ ที่มีมากขึ้นแต่คุณค่าทางโภชนาการที่ได้รับมีความแตกต่างกันในผลิตภัณฑ์ จึงควร กระตุ้นให้ผู้บริโภคได้รับความรู้คุณค่าของน้ำนมสด และสร้างมูลค่าเพิ่มแก่นมสดให้มากขึ้น สำหรับเกษตรกรผู้เลี้ยงโคนม รัฐควรสร้างความสมดุลระหว่างปริมาณการผลิตและความต้องการใช้ น้ำนมเพื่อวางแผนการผลิตและการตลาดร่วมกันระหว่างผู้ผลิตและอุตสาหกรรมผลิตภัณฑ์นม รวมทั้งควบคุมปริมาณการนำเข้าให้เป็นไปตามกรอบข้อตกลงขององค์การการค้าโลกที่กำหนดไว้ เพื่อลดผลกระทบต่อเกษตรกรไทย พร้อมทั้งให้มีการพัฒนาอุตสาหกรรมธุรกิจโคนมและผลิตภัณฑ์ นมอย่างเป็นระบบและชัดเจน เพื่อให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงการค้าที่เกิดขึ้นในอนาคต ข้อมูลจากการสัมภาษณ์บุคคลที่เกี่ยวข้องกับการผลิตพบว่า รัฐบาลยังขาดความรอบคอบใน การพิจารณาถึงผลกระทบทางลบที่จะเกิดขึ้นแก่ผู้ผลิตน้ำนมดิบของไทยโดยเฉพาะในเกษตรกรราย ย่อย และผู้แปรรูปผลิตภัณฑ์นมดิบ ในขณะที่ฝ่ายรัฐบาลมีความเห็นว่าการเปิดเสรีผลิตภัณฑ์นมจะ เป็นการสร้างโอกาสทางการตลาด ภาระต้นทุนจะถูกลง รวมทั้งกระตุ้นให้อุตสาหกรรมนมไทย พัฒนาประสิทธิภาพในการผลิตรวมทั้งพัฒนาคุณภาพให้สามารถแข่งขันในตลาดการค้าเสรีได้ ข้อเสนอแนะในการพัฒนาอุตสาหกรรมนมของไทย คือ ต้องเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิต โดยการปรับโครงสร้างในการผลิต ลดต้นทุน ใช้โคพันธุ์ที่เหมาะสม พัฒนาระบบสหกรณ์ พัฒนาการตลาด ส่งเสริมการบริโภคนมของประชาชน และจำแนกผลิตภัณฑ์ที่ทำจากน้ำนมดิบนมผง แปรรูปให้ชัดเจน
