Abstract:
การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อศึกษากระบวนการสื่อสารในการสร้างสรรค์ละครเวทีผ่านแนวคิดการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลงที่จะนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงมโนทัศน์ของนักแสดง และ 2) เพื่อวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงมโนทัศน์ของนักแสดง เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยใช้วิธีการวิจัยแบบสหวิธีการ กล่าวคือ ใช้การสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม ร่วมกับ การสัมภาษณ์แบบเจาะลึก แบบสอบถามก่อนและหลังทำกระบวนการ และแบบบันทึกนักแสดง เพื่อสังเกตการเปลี่ยนแปลงกับนักแสดงกลุ่มตัวอย่าง 3 กลุ่ม ได้แก่ พระจันทร์เสี้ยวการละคร นิวเธียร์เตอร์โซไซตี้ และนักศึกษาชั้นปีที่ 3 คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยสยาม โดยนำบทละครเรื่อง “ผีแมวดำ” ดัดแปลงมาจากเรื่อง Venigar Tom ของ Caryl Churchill และ “ทัณฑฆาต” ดัดแปลงมาจากเรื่อง The Trial ของ Franz Kafka มาเป็นเครื่องมือในการทำกระบวนการสร้างสรรค์
ผลการวิจัยพบว่า กระบวนการสื่อสารในการสร้างสรรค์ละครเวทีผ่านแนวคิดการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลงมโนทัศน์ของนักแสดงนั้นประกอบไปด้วย การวิเคราะห์แก่นความคิดของบทละครในประเด็นการทำให้คนกลายเป็นอื่นในสังคมเดียวกันจนกลายเป็นคนนอก การวิเคราะห์รูปแบบการนำเสนอใช้รูปแบบการนำเสนอที่ไม่เหมือนจริงหรือละครแนวสไตไลซด์เพื่อเน้นเนื้อหาและสื่อสารความคิดของเรื่องเป็นหลัก การวิเคราะห์ขั้นตอนการสร้างสรรค์เน้นการแลกเปลี่ยนและเปิดพื้นที่ให้นักแสดงเกิดความเข้าใจในแก่นความคิดของเรื่อง การออกแบบและจัดทำกระบวนการสร้างสรรค์เน้นกระบวนการวิเคราะห์ตนเองและผู้อื่น วิเคราะห์แก่นเรื่องเพื่อเชื่อมโยงประเด็นสังคม และกระบวนการสุนทรียสนทนา เพื่อนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงมโนทัศน์ของนักแสดง ผลการวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงมโนทัศน์ของนักแสดง แบ่งออกเป็น 2 ประเด็นหลัก ดังนี้ 1) มโนทัศน์ต่อคุณสมบัติของนักแสดง ประกอบด้วย ทักษะพื้นฐานการแสดงมีค่าเฉลี่ยเพิ่มสูงขึ้นจาก 4.29 เป็น 4.55 และทักษะทางความคิดในฐานะนักแสดงมีค่าเฉลี่ยเพิ่มสูงขึ้นจาก 3.97 เป็น 4.35 2) มโนทัศน์ต่อตนเอง ผู้อื่น และสังคมโดยรอบมีค่าเฉลี่ยเพิ่มสูงขึ้นจาก 3.84 เป็น 4.25 นอกจากนั้นผู้วิจัยพบว่า องค์ประกอบที่สำคัญในการเปลี่ยนแปลงมโนทัศน์ของนักแสดงประกอบด้วย 1) ผู้ดำเนินกระบวนการที่มีความเข้าใจต่อกระบวนการการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลง 2) การกำหนดเนื้อหาที่ต้องการเปลี่ยนแปลงมโนทัศน์ของนักแสดง 3) รูปแบบกิจกรรมที่สอดคล้องกับเนื้อหา 4) บรรยากาศในกระบวนการ 5) กระบวนการสุนทรียสนทนา และ 6) แบบบันทึกนักแสดง
