แนวทางการจัดเก็บภาษีเพื่อการศึกษาขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในประเทศไทย

Abstract

รัฐมีนโยบายกระจายอำนาจในการจัดการศึกษาให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นซึ่งกำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย อย่างไรก็ตาม องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นซึ่งได้รับการถ่ายโอนอำนาจมานั้น ก็ย่อมที่จะต้องมีอิสระในทางการคลัง ในประการที่จะมีแหล่งรายได้เป็นของตนเองเพื่อใช้ในการดำเนินการได้เต็มตามศักยภาพและเป็นอิสระ ไม่ต้องพึ่งพิงงบประมาณที่ได้รับจากส่วนกลางแต่เพียงอย่างเดียว อย่างไรก็ตาม จากการศึกษาพบว่า การดำเนินการจัดการศึกษาประสบปัญหาในด้านรายได้ เนื่องจากงบประมาณที่จัดสรรมาให้ลักษณะเงินอุดหนุนภารกิจด้านการศึกษา มีจำนวนไม่เพียงพอและไม่สอดคล้องกับสภาพโครงสร้างการดำเนินงานของท้องถิ่น เป็นเหตุให้การจัดทำบริการสาธารณะด้านการศึกษาไม่สามารถดำเนินการได้เต็มตามศักยภาพเท่าที่ควร วิทยานิพนธ์ฉบับนี้จึงมุ่งศึกษาปัญหา สาเหตุของปัญหาและผลกระทบที่เกิดขึ้นเพื่อให้ทราบแนวทางการกำหนดรูปแบบภาษีเพื่อการศึกษาในองค์ประกอบของโครงสร้างภาษีที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจะนำไปใช้ในการจัดเก็บภาษีเพื่อเสริมสร้างประสิทธิภาพในการกระจายอำนาจทางการจัดการศึกษา โดยเปรียบเทียบกับการจัดเก็บภาษีเพื่อการศึกษาขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นของประเทศสหรัฐอเมริกา และสาธารณรัฐเกาหลี

จากการศึกษาพบว่า เห็นควรมีการบัญญัติกฎหมายเพื่อจัดเก็บภาษีเพื่อการศึกษาขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในระดับพระราชบัญญัติ โดยกำหนดให้เป็นรูปแบบภาษีที่ท้องถิ่นจัดเก็บภาษีเอง ประเภทฐานภาษีส่วนเพิ่มโดยจัดเก็บจากฐานภาษีทรัพย์สิน และกำหนดให้เป็นรูปแบบภาษีที่ท้องถิ่นจัดเก็บร่วมกับรัฐบาล โดยใช้ภาษีมูลค่าเพิ่ม ภาษีธุรกิจเฉพาะ ภาษีสรรพสามิต ภาษีสุรา และภาษีการพนันเป็นฐานในการจัดเก็บ ทั้งนี้ ให้อัตราภาษีที่ให้จัดเก็บเพิ่มเติมจากอัตราที่ใช้จัดเก็บนั้นให้ตราเป็นพระราชกฤษฎีกา และให้อำนาจรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยออกกฎกระทรวงและกำหนดรายละเอียดเกี่ยวกับการจัดสรรภาษีเพื่อการศึกษาให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น