Abstract:
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการสรรหาและคัดเลือกแหล่งข้อมูล ศึกษากลวิธีในการสร้างสรรค์รายการโทรทัศน์โดยใช้รูปแบบละครจำลองชีวิตจริงของผู้ชมทางบ้าน รวมถึงทัศนคติของผู้ชมที่มีต่อลักษณะดังกล่าว ซึ่งมีกลุ่มตัวอย่างคือ รายการกรรมลิขิต รายการคดีเด็ด และ รายการคลับฟรายเดย์เดอะซีรีส์ โดยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาจากการวิเคราะห์เนื้อหารายการเป็นระยะเวลา 1 ปี ร่วมกับการวิจัยเอกสาร การสัมภาษณ์เจาะลึกผู้ผลิตรายการและผู้ดำเนินรายการ
ผลวิจัยพบว่า
1) การสรรหาแหล่งข้อมูลและการคัดเลือกของกลุ่มตัวอย่างทั้ง 3 รายการนั้น มีความแตกต่างกันตามลักษณะและรูปแบบของรายการ โดยรายการกรรมลิขิต เป็นการนำเสนอความเชื่อเรื่องกฎแห่งกรรม เนื้อหาในรายการจึงเป็นผลกรรมที่เกิดจากการกระทำผิดศีล 5 โดยพบการฆ่าสัตว์ตัดชีวิตมากที่สุด เสาะหาเรื่องจากผู้ชมทั่วประเทศ และคัดเลือกเรื่องโดยผู้เขียนบทเป็นหลัก ส่วนรายการคดีเด็ดจะเสาะหาคดีจากสถานีตำรวจและหน่วยงานของรัฐบาล คัดเลือกโดยทีมผู้ผลิตรายการ เนื้อหาในรายการเป็นลักษณะตลกประเภทกลไกของโครงเรื่องมากที่สุด ในขณะที่รายการคลับฟรายเดย์เดอะซีรีส์ใช้เรื่องราวความรักของผู้ฟังรายการวิทยุคลับฟรายเดย์มาสร้างสรรค์ โดยใช้การคัดเลือกเรื่องที่มีความน่าสนใจและอยู่ในความทรงจำของผู้ดำเนินรายการวิทยุรายการคลับฟรายเดย์ เนื้อหาในรายการส่วนใหญ่เป็นความรักประเภทไม่สมหวัง และมีลักษณะปัญหาของการแอบรักมากที่สุด
2) กลวิธีในการสร้างสรรค์รายการนั้น รายการคดีเด็ดและรายการกรรมลิขิต จะให้ความสำคัญกับความจริงหรือความน่าเชื่อถือของเรื่องที่ถูกนำมาสร้าง โดยมีการสัมภาษณ์เจ้าของเรื่องหรือผู้เกี่ยวข้องว่ามีตัวตน มีอาชีพการงานที่น่าเชื่อถือ ขณะที่รายการคลับฟรายเดย์เดอะซีรีส์ไม่ได้ให้ความสำคัญกับเรื่องจริง แต่เน้นว่าเป็นเรื่องที่ให้ข้อคิดและสะเทือนอารมณ์ ในแง่ของการนำเสนอรูปแบบละครนั้นทั้ง 3 รายการเป็นรูปแบบละครสั้นจบในตอน นำเสนอตัวละครแบบรอบด้านมีมิติ โดยรายการคลับฟรายเดย์เดอะซีรีส์ เป็นรายการที่มีลักษณะของละครชีวิตมากที่สุด รองลงมาคือกรรมลิขิต ส่วนคดีเด็ดถือเป็นรายการละครที่จำลองเหตุการณ์สั้นๆ เท่านั้น
3) ทัศนคติของผู้ชมต่อรายการโทรทัศน์ที่ใช้รูปแบบละครจำลองชีวิตจริงของผู้ชมทางบ้าน พบว่า ผู้ชมชื่นชอบเนื้อหา รู้สึกสนุกสนาน และคล้อยตามเนื้อเรื่อง แม้ผู้แสดงจะไม่ใช่ศิลปินดาราที่มีชื่อเสียง ที่สำคัญผู้ชมยังได้รับข้อคิด สามารถนำเรื่องราวที่ได้รับชมเป็นแบบอย่างในการใช้ชีวิต อีกทั้งยังเป็นพื้นที่ในการแสดงความคิดเห็น แบ่งปันประสบการณ์ส่วนตัวร่วมไปกับเนื้อหาและการกระทำของตัวละครที่ปรากฏในเรื่องอีกด้วย
