Abstract:
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ศึกษาเรื่องอัยการทหารมีอำนาจพิจารณาสั่งคดีหรือไม่ และการใช้ดุลพินิจในการสั่งคดีของผู้บังคับบัญชาของอัยการทหารและอัยการทหารถูกควบคุมและตรวจสอบโดยองค์กรใดหรือไม่ จากการศึกษาพบว่าอัยการทหารมีหน้าที่หลัก คือ การเสนอความเห็นทางคดีต่อผู้บังคับบัญชาของอัยการทหาร การเป็นโจทก์ฟ้องคดี และการดำเนินกระบวนพิจารณาคดีในศาลทหาร อัยการทหารไม่มีอำนาจพิจารณาสั่งคดี มีอำนาจแค่เพียงเสนอความเห็นทางคดีขึ้นไปตามลำดับชั้นจนถึงหัวหน้าอัยการทหาร ผู้บัญชาการมณฑลทหาร และผู้บังคับการจังหวัดทหาร ผู้บังคับบัญชาของอัยการทหารเท่านั้นมีอำนาจใช้ดุลพินิจพิจารณาสั่งฟ้องหรือสั่งไม่ฟ้องผู้ต้องหาหรือทหารที่กระทำความผิด การพิจารณาสั่งคดีโดยเที่ยงธรรมต้องประกอบด้วยความเป็นอิสระในการสั่งคดีและกระบวนการควบคุมและตรวจสอบการใช้ดุลพินิจในการสั่งคดี แต่การใช้ดุลพินิจในการสั่งคดีของผู้บังคับบัญชาของอัยการทหารและอัยการทหารไม่ถูกควบคุมและตรวจสอบโดยองค์กรภายนอกและผู้เสียหายที่ไม่เป็นบุคคลที่อยู่ในอำนาจศาลทหารเลย มีแต่องค์กรภายในหรือผู้บังคับบัญชาทางทหารเท่านั้น ที่เข้ามาควบคุมและตรวจสอบการปฏิบัติหน้าที่ ซึ่งทำให้ประชาชนทั่วไปและผู้เสียหายในคดีไม่ไว้วางใจและไม่เชื่อถือในกระบวนการยุติธรรมทหาร และเข้าใจว่าอัยการทหารดำเนินคดีในลักษณะเอื้อประโยชน์และช่วยเหลือทหารที่กระทำความผิดด้วยกันเอง ผู้วิจัยจึงเห็นว่าในกรณีคดีความผิดตามกฎหมายอาญาทั่วไปและคดีความผิดตามกฎหมายอาญาทหารควรแก้ไขให้อัยการศาลทหารกรุงเทพ อัยการศาลมณฑลทหาร และอัยการศาลจังหวัดทหารเป็นผู้มีอำนาจสั่งคดี และให้ผู้เสียหายทั้งที่เป็นบุคคลที่อยู่ในอำนาจศาลทหารและไม่เป็นบุคคลที่อยู่ในอำนาจศาลทหารมีอำนาจเป็นโจทก์ยื่นฟ้องผู้ต้องหาเป็นคดีอาญาต่อศาลทหารและดำเนินคดีในศาลทหารด้วยตนเอง เพื่อให้อัยการทหารมีอำนาจพิจารณาสั่งคดี และอำนาจในการสั่งคดีไม่ผูกพันกับอำนาจบังคับบัญชาทางทหาร รวมทั้งเป็นการเปิดโอกาสให้องค์กรอื่นและบุคคลภายนอกมีอำนาจควบคุมและตรวจสอบ
