ผลกระทบของการแปรรูปรัฐวิสาหกิจต่อรายได้นำส่งรัฐ

Abstract

ในแต่ละปีรัฐวิสาหกิจนำส่งรายได้ให้รัฐทั้งภาษีเงินได้นิติบุคคล และรายได้รัฐพาณิชย์เป็นจำนวนมาก และเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพให้การดำเนินงานของรัฐวิสาหกิจให้มีความคล่องตัว รัฐจึงมีนโยบายแปรรูปรัฐวิสาหกิจ ซึ่งที่ผ่านมารัฐวิสาหกิจหลายแห่งได้ถูกแปรรูปแล้ว งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงของรายได้นำส่งรัฐของรัฐวิสาหกิจและศึกษาผลกระทบของการแปรรูปรัฐวิสาหกิจต่อรายได้นำส่งรัฐ โดยการศึกษาแบ่งเป็นสองส่วน ส่วนแรกเป็นการศึกษาการเปลี่ยนแปลงรายได้นำส่งรัฐจำแนกตามสาขาทั้งหมด 9 สาขาในช่วงปีพ.ศ. 2539 –2554 ส่วนที่สองจะเป็นการประมาณค่าผลกระทบของการแปรรูปรัฐวิสาหกิจต่อรายได้นำส่งรัฐ ใช้ข้อมูลรัฐวิสาหกิจ 56 แห่ง ในปีพ.ศ.2539 –2554 ในรูปแบบข้อมูล Panel data โดยใช้การประมาณค่า 3 วิธี ได้แก่ วิธีกำลังสองน้อยที่สุด (Ordinary least square) วิธีประมาณค่าด้วยตัวแปรอิทธิพลกำหนด (Fixed effects estimation) และวิธีประมาณค่าด้วยตัวแปรสุ่ม (Random effects estimation) ผลการศึกษาการเปลี่ยนแปลงรายได้นำส่งรัฐของรัฐวิสาหกิจจำแนกตามสาขาในปีพ.ศ.2539-2554 พบว่า มีจำนวนเพิ่มขึ้นทั้งรายได้รัฐพาณิชย์และรายได้รัฐพาณิชย์บวกภาษีเงินได้นิติบุคคล ส่วนหนึ่งมาจากกนโยบายรัฐในการกำหนดอัตราการจัดสรรกำไรสุทธิที่เพิ่มขึ้นจากเดิมของรัฐวิสาหกิจหลายแห่ง ทำให้รายได้รัฐพาณิชย์เพิ่มขึ้น และอีกส่วนหนึ่งจากการเพิ่มสูงขึ้นของภาษีเงินได้นิติบุคคล ทั้งนี้เป็นผลสืบเนื่องมาจากนโยบายการแปรรูปรัฐวิสาหกิจในปีพ.ศ.2544-2547 ทำให้รัฐวิสาหกิจเกิดการแปลงสภาพเป็นบริษัทจำนวน 6 แห่ง ส่งผลให้รายได้นำส่งรัฐที่เกิดจากรายได้รัฐพาณิชย์บวกภาษีเงินได้นิติบุคคลเพิ่มขึ้นใน 6 สาขา ได้แก่ สาขาคมนาคมและขนส่ง สาขาพลังงาน สาขาอุตสาหกรรม สาขาพาณิชย์ สาขาสื่อสาร และสาขาสถาบันการเงิน ผลการศึกษาผลกระทบของการแปรรูปรัฐวิสาหกิจต่อรายได้นำส่งรัฐ พบว่า การแปรรูปรัฐวิสาหกิจ ทำให้รายได้นำส่งรัฐของรัฐวิสาหกิจเพิ่มขึ้นทั้งรายได้รัฐพาณิชย์และรายได้รัฐพาณิชย์บวกภาษีเงินได้นิติบุคคล คือ ถ้ากำหนดให้ปัจจัยต่างๆไม่เปลี่ยนแปลง เมื่อรายรับของรัฐวิสาหกิจเพิ่มขึ้นร้อยละ 1 ทำให้รายได้นำส่งรัฐ (รายได้รัฐพาณิชย์บวกภาษีเงินได้นิติบุคคล) ของรัฐวิสาหกิจที่แปรรูปสูงกว่ารัฐวิสาหกิจที่ไม่แปรรูป 1.52 ล้านบาท และเมื่อกำไรสุทธิของรัฐวิสาหกิจเพิ่มขึ้น 1 ล้านบาท รายได้รัฐพาณิชย์ของรัฐวิสาหกิจที่แปรรูปสูงกว่ารัฐวิสาหกิจที่ไม่แปรรูป 0.06 ล้านบาท และรายได้รัฐพาณิชย์บวกภาษีเงินได้นิติบุคคลของรัฐวิสาหกิจที่แปรรูปสูงกว่ารัฐวิสาหกิจที่ไม่แปรรูป 0.14 ล้านบาท ซึ่งสาเหตุส่วนหนึ่งมาจากเมื่อมีการแปรรูปแล้วรัฐวิสาหกิจมีการบริหารจัดการที่ดีขึ้นเมื่อเทียบกับก่อนการแปรรูปรัฐวิสาหกิจ