Abstract:
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาถึงมาตรการทางกฎหมาย และบทบาทของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการตรวจสอบการนำเข้าสินค้า ผัก ผลไม้ ภายใต้หลักเกณฑ์ของความตกลงสุขอนามัยและสุขอนามัยพืช (SPS) ของประเทศไทย เปรียบเทียบกับสหภาพยุโรป ประเทศจีน และประเทศออสเตรเลีย เพื่อนำมาตรการทางกฎหมายและการจัดรูปแบบองค์กรของต่างประเทศ ที่เหมาะสมมาปรับใช้กับประเทศไทย เนื่องด้วยปัจจุบัน ประเทศไทยมีแนวโน้มที่จะนำเข้าสินค้า ผัก ผลไม้ เพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ระบบการตรวจสอบและกฎหมายที่ใช้บังคับสำหรับการนำเข้าจึงต้องมีความคล่องตัวและรวดเร็ว เพื่อประโยชน์ในทางการค้าระหว่างประเทศ แต่ในขณะเดียวกันการบังใช้มาตรการต่างๆต้องอยู่ภายใต้หลักการของความตกลงเกี่ยวกับสุขอนามัยและสุขอนามัยพืช (SPS) ขององค์การการค้าโลก (WTO) กล่าวคือ ต้องสนับสนุนให้เกิดการปกป้องชีวิต สุขภาพ อนามัย ของมนุษย์ สัตว์ และพืช ในลักษณะที่ไม่ก่อให้เกิดการกีดกันทางการค้า อีกด้วย จากการศึกษาพบว่า การกำหนดเกณฑ์มาตรฐาน และการตรวจสอบการนำเข้า ผัก ผลไม้ ของประเทศไทย มีความสอดคล้องกับพันธกรณี ทั้งในข้อ2 และข้อ 3 ของความตกลงสุขอนามัยและสุขอนามัยพืช (SPS) แต่กฎหมายที่เกี่ยวกับการตรวจสอบยังมีความ ซ้ำซ้อน และมากเกินกว่าความจำเป็น รวมทั้งระบบการตรวจสอบอยู่ภายใต้บทบาทของหน่วยงานหลายหน่วยงาน ไม่มีการบูรณาการ และจากความไม่เพียงพอของห้องปฏิบัติการ (LAB) ทำให้เกิดความล่าในการตรวจสอบ ประกอบกับการไม่มีหน่วยงานที่ทำหน้าที่ในการวิเคราะห์วิจัยข้อมูลทางวิทยาศาสตร์เพื่อให้กำหนดมาตรฐาน ทำให้ระบบการตรวจสอบการนำเข้าสินค้าผัก ผลไม้ ของไทยยังคงเป็นปัญหาอยู่ในปัจจุบัน ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบกับต่างประเทศ พบว่า ในด้านกฎหมาย แม้สหภาพยุโรปจะมีกฎหมายจำนวนมากที่คอยควบคุมแต่กฎหมายเหล่านั้นมีความสอดคล้องและส่งเสริมซึ่งกันและกัน ส่วนประเทศจีน และออสเตรเลีย มีกฎหมายเพียงสองฉบับที่มีบทบาทโดยตรง สำหรับหน่วยงานที่ทำหน้าที่ตรวจสอบนั้น ทั้งสหภาพยุโรป จีนและออสเตรเลีย ต่างมีหน่วยงานที่เป็นเอกภาพเพียงหน่วยงานเดียว (single Unit System) ที่ทำหน้าที่ตรวจสอบโดยเฉพาะ และการตรวจสอบรับรองมาตรฐานก็มีห้องปฏิบัติการ (LAB) ที่เพียงพอ หรือใช้วิธีการให้เอกชนเป็นตัวแทนในการตรวจสอบโดยหน่วยงานของรัฐทำหน้าที่คอยควบคุมให้เป็นไปตามมาตรฐานเท่านั้น อีกทั้งทุกประเทศ ยังมีหน่วยงานอิสระที่ทำหน้าที่วิเคราะห์ วิจัย เพื่อให้ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์เป็นการเฉพาะ อีกด้วย ซึ่งแนวทางของต่างประเทศที่กล่าวมาข้างต้น ถือเป็นแนวทางที่เหมาะสมในการนำมาปรับใช้กับประเทศไทยได้เป็นอย่างดี
