ปัญหาการพัฒนาสหกรณ์ในระบบกฎหมายไทย

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์การศึกษาเพื่อสำรวจความหมาย แนวคิด องค์ประกอบ ความเป็นมา เป้าหมายและทิศทางในอนาคตของการสหกรณ์ รวมไปถึงบทบาทและความสำคัญของกฎหมายต่อการพัฒนาสหกรณ์ นำไปสู่การวิเคราะห์บริบทของกฎหมายสหกรณ์ไทยในปัจจุบันว่ามีปัญหา อุปสรรค หรือช่องว่างอย่างไรต่อการพัฒนาการสหกรณ์ไทย เพื่อเสนอแนวทางของมาตรการในกฎหมายสหกรณ์ไทยที่เหมาะสมต่อการพัฒนาสหกรณ์ตามทิศทางและบทบาทข้างต้น ผ่านการทำการศึกษาแบบวิจัยเอกสาร (Documentary Research) โดยค้นคว้ารวบรวมข้อมูลจากสื่อและสิ่งพิมพ์ต่างๆ ทั้งภาษาไทยและต่างประเทศ ผลการศึกษาพบว่า กฎหมายสหกรณ์มีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนให้สหกรณ์พัฒนาได้ตามอัตลักษณ์ของสหกรณ์ (Cooperative Identities) โดยเฉพาะหลักการสหกรณ์ (Cooperative Principles) โดยมีแนวทางต่าง ๆ เกี่ยวข้องกับการพัฒนาคน องค์กร และเครือข่ายความร่วมมือระหว่างสหกรณ์ อย่างไรก็ตาม พระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ. 2542 อันเป็นกฎหมายสหกรณ์ไทยยังมีช่องว่างซึ่งไม่สนับสนุนการศึกษาด้านสหกรณ์ ไม่สนับสนุนการปกครองตนและอิสระของสหกรณ์ และไม่สนับสนุนการรวมตัวของสหกรณ์ให้เกิดความเข้มแข็ง แตกต่างไปจากบทบัญญัติของกฎหมายสหกรณ์ต่างประเทศที่กำหนดสาระสำคัญในประเด็นต่าง ๆ ข้างต้นเอาไว้ในกฎหมายเพื่อจัดความสัมพันธ์ระหว่างภาครัฐกับขบวนการสหกรณ์ จากผลการศึกษา เสนอให้มีการแก้ไขกฎหมายสหกรณ์ไทย โดยอย่างน้อยประกอบไปด้วย (1) เป็นกฎหมายสหกรณ์ฉบับเดียวที่บทบัญญัติสำหรับสหกรณ์แต่ละประเภท (2) มีการบัญญัติอัตลักษณ์และโครงสร้างที่สำคัญต่าง ๆ ของสหกรณ์เอาไว้ (3) กำหนดมาตรการที่ได้สัดส่วนซึ่งสนับสนุนการพัฒนาสหกรณ์สำหรับสมาชิกสหกรณ์ สหกรณ์ขั้นปฐม และสหกรณ์ขั้นสูง และ (4) มีมาตรการเพื่อถ่ายโอนอำนาจกำกับและส่งเสริมสหกรณ์จากภาครัฐไปสู่ขบวนการสหกรณ์