Abstract:
การวิจัยเรื่องกระบวนการสร้างสรรค์ภาพถ่ายโฟโต้บุ๊คเพื่อเสริมสร้าสงการเห็นคุณค่าในตนเองของผู้สูงอายุมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1)ศึกษากระบวนการสร้างสรรค์ภาพถ่ายโฟโต้บุ๊คเพื่อเสริมสร้างการเห็นคุณค่าในตนเองของผู้สูงอายุ และ 2)เพื่อศึกษาทัศนคติของผู้ชมที่มีต่อภาพถ่ายโฟโต้บุ๊ค ใช้การวิจัยเชิงสร้างสรรค์ (Creative Research) เพื่อผลิตภาพถ่ายโฟโต้บุ๊ค ผลการวิจัยมีดังนี้ กระบวนการสร้างสรรค์โฟโต้บุ๊คประกอบไปด้วย 4 ขั้นตอน คือ 1) ขั้นตอนการหาและคัดเลือกผู้สูงอายุต้นแบบ โดยใช้แนวคิดการเห็นคุณค่าในตนเองของผู้สูงอายุมาเป็นหลักเพื่อวางกรอบการทำงาน จากการคัดเลือกจึงได้ผู้สูงอายุจำนวน 6 ท่าน เพื่อเป็นต้นแบบสำหรับภาพถ่ายโฟโต้บุ๊ค จำนวน 5 เรื่องราวโดยแบ่งเรื่องราวแต่ละตอนด้วยการใช้สีที่แตกต่างกัน 5 สี 2) ขั้นตอนการออกแบบและสร้างสรรค์โฟโต้บุ๊ค โดยมีขั้นตอนย่อยคือขั้นตอนการสัมภาษณ์หาแนวคิดในการทำงานและการถ่ายภาพเพื่อนำเป็นข้อมูลพื้นฐานในการจัดทำโฟโต้บุ๊ค โดยใช้รูปแบบการสัมภาษณ์ชีวิตความเป็นอยู่ แนวคิด และทัศนคติ โดยใช้วิธีการสังเกต การสอบถาม และการมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่างๆ กับผู้สูงอายุเพื่อนำข้อมูลเชิงข้อความที่ได้มาผนวกกันกับภาพถ่ายซึ่งการถ่ายภาพใช้วิธีการถ่ายภาพ 2 แบบ คือ การถ่ายภาพแบบไม่เป็นทางการเพื่อเน้นความเป็นธรรมชาติของตัวแบบและการถ่ายภาพแบบเป็นทางการเพื่อให้ได้ความสมบูรณ์ของเนื้อหา เช่น ร่องรอยความแก่ชรา อิริยาบถการประกอบกิจวัตรประจำวันของผู้สูงอายุ ขั้นตอนการทำรูปเล่มภาพถ่ายโฟโต้บุ๊ค โดยทั้งภาพและข้อความที่คัดเลือกมาได้ จะถูกใช้ในการจัดวางตัวอักษร การจัดวางภาพถ่ายให้เป็นเอกภาพสอดคล้องกับเนื้อหาหลักของแต่ละเล่ม โดยนำเสนอภาพถ่ายโฟโต้บุ๊คออกมา 2 แบบ คือแบบเล่มเล็กขนาด 8x8 นิ้ว รวมเรื่องราวทั้ง 6 คน และแบบใหญ่ขนาด 12x12 นิ้วแยกเรื่องตามรายบุคคล เพื่อขยายจัดเน้นที่ยังไม่ได้ถูกพูดในเล่มรวมให้เด่นขึ้น 3) ขั้นตอนการเผยแพร่และสอบถามความคิดเห็นจากผู้รับชมโดยการจัดนิทรรศการภาพถ่ายโฟโต้บุ๊คด้วยวิธีแจกแบบสอบถามให้ผู้รับชมผลงานที่เป็นผู้สูงอายุจำนวน 50 ชุด พร้อมทั้งสัมภาษณ์ความคิดเห็นจากผู้สูงอายุต้นแบบและผู้ใกล้ชิดผู้สูงอายุต้นแบบประกอบด้วย ผลการสำรวจความคิดเห็นจากผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่พบว่าผลงานภาพถ่ายโฟโต้บุ๊คสามารถเป็นแรงบันดาลใจให้ผู้ตอบแบบสอบถามมองเห็นคุณค่าในตนเองได้ ซึ่งส่งผลให้ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่คิดว่าผลงานภาพถ่ายโฟโต้บุ๊คสามารถสร้างความรู้สึกเห็นคุณค่าในตัวเองและมีแรงบันดาลใจในการดำเนินชีวิตต่อไปได้ จากการสอบถามความคิดเห็นถึงในส่วนของภาพถ่ายและข้อความพบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่เห็นว่า ภาพถ่ายเป็นสิ่งที่สามารถสร้างการเห็นคุณค่าในตนเองได้มากกว่าข้อความที่ใช้ประกอบภาพ และสุดท้ายภาพถ่ายโฟโต้บุ๊คทั้ง 5 เรื่องราว มีส่วนเสริมสร้างการเห็นคุณค่าในตนเองของผู้สูงอายุได้ในระดับใกล้เคียงกันทั้ง 5 เรื่องราว
