Abstract:
การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงความจำเป็นในการกำหนดรายละเอียดเกี่ยวกับหลักเกณฑ์การกำกับดูแลอัตราค่าบริการในกิจการโทรคมนาคม โดยเฉพาะในกิจการการให้บริการโทรศัพท์พื้นฐาน ตลอดจนพิจารณาถึงแนวความคิดและรูปแบบของการกำลับดูแลอัตราค่าบริการในกิจการโทรคมนาคม เนื่องจากในอดีตการกำกับดูแลอัตราค่าบริการในกิจการดังกล่าวนั้น เป็นไปโดยไม่ปรากฏเกณฑ์ในการกำหนดรวมถึงการเปลี่ยนแปลงอัตราค่าบริการอย่างชัดเจน อันเป็นผลมาจากลักษณะเฉพาะของกิจการโทรคมนาคมประกอบกับข้อจำกัดทางกฎหมาย ซึ่งเกิดจากแนวความคิดที่ว่าการให้บริการโทรคมนาคมเป็นการให้บริการสาธารณะซึ่งรัฐบาลจะต้องเป็นผู้ประกอบ จึงส่งผลให้สภาพตลาดมีลักษณะของการผูกขาดโดยผู้ประกอบการรายเดียวหรือน้อยราย ผู้ประกอบการจึงมีอิทธิพลต่อการกำหนดอัตราค่าบริการทำให้เกิดสภาพของตลาดล้มเหลว (Market failure) การกำกับดูแลอัตราค่าบริการจึงเป็นเครื่องมือประการสำคัญที่ก่อให้เกิดการสภาพของการแข่งขันด้านราคา และเป็นไปตามกลไกตลาดในที่สุด ประกอบกับแนวโน้มของการเปิดเสรีในการค้าบริการซึ่งเป็นไปตามพันธกรณีระหว่างประเทศ จึงทำให้บทบาทขององค์กรกำกับดูแลเพิ่มมากขึ้น เพื่อลดปัญหาในเรื่องตัวแทน (Principle agent) และดำเนินการให้ตลาดการค้าบริการโดยเฉพาะกิจการโทรคมนาคมมีการแข่งขันย่างเสรีและเป็นธรรม
ผลสรุปของการวิจัยพบว่า จากแนวทางปฏิบัติของนานาประเทศซึ่งเกิดจากการวางหลักเกณฑ์และการตีความ ประกอบกับแนวคิดและทฤษฎีทั้งทางเศรษฐศาสตร์และเทคโนโลยี หลักเกณฑ์ในการกำหนดอัตราค่าบริการที่เหมาะสมที่สุด คือ อัตราค่าบริการที่สะท้อนต้นทุนที่แท้จริง (cost – based) ด้วยเหตุดังกล่าว จึงนำมาซึ่งการศึกษาหารูปแบบการกำกับดูแลอัตราค่าบริการที่อยู่บนพื้นฐานของต้นทุนที่แท้จริง โดยรูปแบบการกำกับดูแลที่เป็นที่ได้รับความนิยมหลักๆ ได้แก่ การกำกับดูแลโดยการควบคุมผลตอบแทนการลงทุน (Rate of Return) และการกำกับดูแลโดยการควบคุมเพดานราคา (Price cap) แต่อย่างไรก็ตาม ทั้งสองรูปแบบยังคงมีข้อบกพร่องประการสำคัญคือ ขาดแรงจูงใจต่อผู้ประอบการ จึงเริ่มมีการพัฒนารูปแบบการกำกับดูแลโดยเพิ่มแรงจูงใจดังกล่าว อาจเรียนได้ว่าเป็นแนวการกำกับดูแลแบบ Incentive Regulation จากความเปลี่ยนแปลงทางแนวคิดและสถานการณ์ต่างๆ จึงสมควรที่จะนำไปสู่การพิจารณาและกำหนดรายละเอียดในการตีความหลักเกณฑ์ที่มีอยู่ในปัจจุบัน ให้เกิดความชัดเจนมากขึ้นเพิ่มส่งผลต่อการนำไปปฏิบัติได้อย่างมีประสิทธิภาพและเหมาะสมที่สุด
