Abstract:
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อจำแนกความหมายของคำว่า "เอา" ในภาษาไทยวิเคราะห์คุณลักษณะทางความหมายและทางโครงสร้าง ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความหมายต่างๆ และอธิบายกระบวนการทางปริชานที่ใช้สำหรับขยายความหมายออกไปสู่ความหมายต่างๆ เหล่านั้น การวิจัยครั้งนี้ใช้แนวคิดอรรถศาสตร์ปริชาน ผู้วิจัยใช้แนวความคิดในเรื่อง คำหลายความหมายอย่างมีหลักการมาใช้เป็นเกณฑ์ในจำแนกความหมายต่างๆ ออกจากกัน และใช้ในแนวคิดในเรื่องของคำหลายความหมายสี่ประเภทมาใช้ในการวิเคราะห์กระบวนการขยายความหมายต่างๆ เหล่านั้น ผลการวิจัยพบว่าคำว่า "เอา" ในภาษาไทยนั้น สามารถแบ่งความหมายออกมาได้เป็น 3 ประเภท ได้แก่ ความหมายประจำคำ ความหมายทางไวยากรณ์ และความหมายทางวัจนปฏิบัติศาสตร์ และมีความหมายรวมทั้งหมด 9 ความหมาย ได้แก่ 1)การย้ายวัตถุเป้าหมายมาไว้กับตัว 2)การตัองการ 3)การมีเพศสัมพันธ์ 4) การกำหนดให้สิ่งหนึ่งทำหน้าที่แทนสิ่งหนึ่ง 5) การีต 6) การตั้งใจเลือก 7) การตกเป็นผู้รับผลของการกระทำ 8) การตัดบท และ 9) การเกริ่นนำเข้าสู่เนื้อหาโดยความหมายที่ 1) ถึง 4) เป็นความหมายประจำคำ ความหมายที่ 5) เป็นความหมายทางไวยากรณ์ และความหมายที่ 6) ถึง 9) เป็นความหมายทางวัจนปฏิบัติศาสตร์ ความหมายต่างๆ ของคำว่า "เอา" มีความสัมพันธ์กันในแบบของการแผ่รังสีในแบบเครือข่าย มีความหมายที่1) เป็นความหมายพื้นฐานและเป็นความหมายศูนย์กลาง โดยความหมายทุกๆ ความหมายจะขยายออกมาจากความหมายพื้นฐาน มีเพียงเฉพาะความหมายที่ 6) เท่านั้นที่ขยายออกมาจากความหมายที่ 2) กระบวนการทางปริชานที่ใช้ในการขยายความหมายออกมาจากความหมายพื้นฐานนั้นมีอยู่ 2 กระบวนการ ได้แก่ กระบวนการนามนัยและกระบวนการกลายเป็นคำไวยากรณ์โดยกระบวนการนามนัยที่ใช้แบ่งออกได้เป็น 3 แบบ ได้แก่ 1) การนามนัยแบบเน้นผลลัพธ์ 2) การนามนัยโดยใช้บริบท และ 3)การนามนัยแบบเน้นส่วนประกอบย่อย ส่วนการกลายเป็นคำไวยากรณ์นั้นจะทำให้คำว่า "เอา" เปลี่ยนสถานะจากคำกริยากลายไปเป็นคำอนุภาคและดัชนีปริจเฉท