Abstract:
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาบทบาทของถนัด คอมันตร์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของไทย ระหว่างปี ค.ศ. 1958-1971 ภายใต้บริบทของโครงสร้างอำนาจระหว่างประเทศที่มีสหรัฐอเมริกาเป็นอภิมหาอำนาจในระบบทุนนิยมโลก (Pax Americana) ซึ่งต่อต้านระบบคอมมิวนิสต์ ในความขัดแย้งที่เรียกกันว่าสงครามเย็น จากการศึกษาพบว่า โครงสร้างอำนาจระหว่างประเทศที่มีสหรัฐอเมริกาเป็นอภิมหาอำนาจในระบบทุนนิยมโลก (Pax Americana) มีอิทธิพลอย่างชัดเจนต่อนโยบายต่างประเทศของไทยผ่านถนัด คอมันตร์ ซึ่งเป็นตัวแสดงหลัก ระหว่างปี ค.ศ. 1958-1971 ถนัด คอมันตร์ ได้ดำเนินนโยบายต่างประเทศด้านความมั่นคงไปตามโครงสร้าง Pax Americana ทั้งในการดำเนินนโยบายต่อต้านคอมมิวนิสต์ในลาวและการสนับสนุนสหรัฐอเมริกาในสงครามเวียดนาม รวมทั้งการดำเนินนโยบายสร้างความร่วมมือภายในภูมิภาคจนประสบความสำเร็จในการก่อตั้งองค์การอาเซียน ต่อมาเมื่อเกิดการเปลี่ยนแปลงในโครงสร้าง Pax Americana ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1968 เป็นต้นมา ถนัด คอมันตร์ ได้ปรับเปลี่ยนการดำเนินนโยบายของตนไปตามโครงสร้างอำนาจระหว่างประเทศที่เปลี่ยนแปลงไป ด้วยการนำองค์การอาเซียนมาเป็นทางเลือกในการดำเนินนโยบายด้านความมั่นคงและดำเนินนโยบายปรับความสัมพันธ์กับจีนคอมมิวนิสต์ ซึ่งในท้ายที่สุด นโยบายปรับความสัมพันธ์กับจีนคอมมิวนิสต์ของถนัด คอมันตร์ ได้ก่อให้เกิดความขัดแย้งระหว่างถนัด คอมันตร์ กับผู้นำทหารไทยอันนำไปสู่การสิ้นสุดการดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ในปี ค.ศ. 1971
