Abstract:
จากการศึกษาทำให้ทราบว่ารับช่วงสิทธิเกิดขึ้นโดยอำนาจกฎหมายไม่ต้องได้รับความยินยอมจากเจ้าหนี้หรือลูกหนี้ โดยเกิดจากการชำระหนี้ของผู้มีส่วนได้เสียตามกฎหมายกำหนด รับช่วงสิทธิมีผลให้ผู้ชำระหนี้เข้าสวมสิทธิของผู้รับชำระหนี้โดยมีฐานะเหมือนเป็นเจ้าหนี้คนใหม่ ในสัญญาหลักประกันอันได้แก่ผู้ค้ำประกัน ผู้จำนองและผู้จำนำซึ่งเป็นบุคคลภายนอกเมื่อถูกบังคับหลักประกันหรือเมื่อชำระหนี้ให้เจ้าหนี้ไปจะมีสิทธิรับช่วงสิทธิของเจ้าหนี้ได้ เนื่องจากเป็นการชำระหนี้ของผู้มีส่วนได้เสียตามที่กฎหมายกำหนดและมีสิทธิรับช่วงสิทธิในมูลหนี้ คือ สิทธิทั้งหลายที่เจ้าหนี้มีอยู่ในมูลหนี้ ได้แก่สิทธิที่จะเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้และสิทธิเรียกร้องอย่างอื่นที่เจ้าหนี้มีอยู่ในมูลหนี้นั้น รับช่วงสิทธิในทรัพย์สินที่นำมาเป็นประกัน ถ้าหนี้ที่รับช่วงสิทธิมานั้นมีทรัพย์สินเป็นประกันอยู่อย่างใด ผู้รับช่วงสิทธิย่อมได้รับด้วย การรับช่วงสิทธิบางส่วนก็อาจมีได้เช่นเมื่อชำระหนี้ให้เจ้าหนี้เพียงบางส่วน ก็รับช่วงสิทธิมาเพียงบางส่วนโดยผู้รับช่วงสิทธิบางส่วนกับเจ้าหนี้ต่างมีสิทธิบังคับชำระหนี้จากลูกหนี้หรือทรัพย์หลักประกันได้โดยคู่เคียงกันไปไม่มีใครมีสิทธิดีกว่ากัน
จากการศึกษาพบว่าการรับช่วงสิทธิของผู้ให้หลักประกัน แม้บางกรณีจะไม่มีกฎหมายกำหนดให้สิทธิในการรับช่วงสิทธิของผู้ให้หลักประกันไว้เป็นการเฉพาะ แต่สามารถนำหลักกฎหมายเรื่องรับช่วงสิทธิในหลักทั่วไปมาใช้บังคับได้ และพบว่าเมื่อนำมาใช้แล้วทำให้ผู้ให้หลักประกันนี้ได้รับการคุ้มครองอย่างเพียงพอ แต่ยังพบปัญหาในแง่ผู้ใช้กฎหมายโดยได้นำหลักเรื่องรับช่วงสิทธิไปใช้กับผู้ให้หลักประกันไม่ถูกต้องสมกับเจตนารมณ์ของกฎหมายรับช่วงสิทธิ จึงขอเสนอแนะความคิดเห็น ดังนี้ กรณีลูกหนี้ล้มละลายเห็นว่าผู้ให้หลักประกันสามารถที่จะรับช่วงสิทธิคำขอรับชำระหนี้ที่เจ้าหนี้ได้ยื่นไว้แล้วนั้นได้เนื่องจากแม้กฎหมายเฉพาะใน พ.ร.บ. ล้มละลายฯ ไม่ได้บัญญัติไว้ก็ควรนำหลักการรับช่วงสิทธิในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ตามมาตรา 229(3) ประกอบมาตรา 226 ซึ่งเป็นหลักทั่วไปมาใช้บังคับซึ่งเป็นการรับช่วงสิทธิในมูลหนี้ที่เจ้าหนี้มีต่อลูกหนี้ การที่ศาลวินิจฉัยว่าผู้ให้หลักประกันไม่อาจที่จะรับช่วงสิทธิในคำขอรับชำระหนี้ได้เพราะไม่มีกฎหมายล้มละลายให้อำนาจไว้นั้น เป็นการไม่ถูกต้องและสอดคล้องกับหลักกฎหมายเรื่องรับช่วงสิทธิ และกรณีที่ผู้ให้หลักประกันได้ชำระหนี้ให้เจ้าหนี้เต็มจำนวนที่ตนเองประกันแต่ไม่เต็มจำนวนหนี้ที่ลูกหนี้มีต่อเจ้าหนี้ เห็นว่ากรณีนี้ควรนำหลักรับช่วงสิทธิบางส่วนมาใช้โดยผู้ให้หลักประกันที่ชำระหนี้ให้เจ้าหนี้ย่อมรับช่วงสิทธิจากเจ้าหนี้ได้โดยใช้สิทธิคู่เคียงกันไปกับเจ้าหนี้
