การพัฒนาชุมชนพึ่งตนเอง : กรณีศึกษาชุมชนศีรษะอโศก

Abstract

ศึกษาการพัฒนาชุมชนพึ่งตนเองของชาวอโศก โดยมีวัตถุประสงค์ 3 ประการ ประการแรกคือเพื่อศึกษาหลักคำสอนทางพุทธศาสนา โดยเฉพาะแนวคิดพุทธเศรษฐศาสตร์ภายใต้การตีความโดยสมณะโพธิรักษ์ ประการที่สองคือเพื่อศึกษากระบวนการนำหลักคำสอน ลงไปสู่การปฏิบัติจริงในชุมชนชาวอโศก และประการที่สามคือเพื่อศึกษากระบวนการทำงาน และการจัดการทางเศรษฐกิจเพื่อการพึ่งตนเองของชุมชนชาวอโศก อันได้แก่ การผลิต การจัดสรร การบริโภค และการหมุนเวียนของทุน โดยมีชุมชนศรีษะอโศก อำเภอกันทรลักษณ์ จังหวัดศรีสะเกษ เป็นกรณีศึกษา จากการศึกษาพบว่า 1. การตีความหลักคำสอนทางพุทธศาสนาของสมณะโพธิรักษ์ ได้ก่อให้เกิดแนวคิดระบบบุญนิยม เพื่อใช้เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตของชาวอโศกในด้านต่างๆ ขึ้นมาโดยมีมิติทางเศรษฐกิจคือแนวคิดเศรษฐศาสตร์บุญนิยม 2. ในชุมชนศีรษะอโศก หลักคำสอนได้ถูกแปลงไปเป็นกฎระเบียบ และแนวทางปฏิบัติในชีวินประจำวันของสมาชิกชุมชน ซึ่งโดยทั่วไปแล้วสมาชิกชุมชนมีการรับรู้และปฏิบัติตามหลักคำสอนได้ 3. ระบบเศรษฐกิจของชุมชนศีรษะอโศกแบ่งออกได้ 2 ระดับ ระดับแรกเป็นกิจกรรมทางเศรษฐกิจ ที่มุ่งตอบสนองความต้องการภายในของชุมชนเป็นหลัก ขณะที่ระดับที่สองเป็นการทำธุรกิจชุมชน ซึ่งสามารถสร้างรายได้ให้กับชุมชน เพื่อนำมาใช้ในการดำเนินกิจกรรมของชุมชน และขยายเครือข่ายการทำงานออกไป นอกจากนี้ชุมชนก็ยังมีส่วนที่ได้รับการสนับสนุน ในรูปแบบของการบริจาคและรูปแบบอื่นๆ ด้วย ในท้ายที่สุด ชุมชนศีรษะอโศกจึงสามารถพึ่งตนเองได้ในระดับหนึ่ง อันเนื่องมาจากเงื่อนไข 3 ประการ ประการแรกคือการมีความสัมพันธ์ทางสังคมที่เข้มแข็ง ประการที่สองคือการมีปัจจัยในการดำรงชีวิตอย่างเพียงพอ และประการที่สามคือการมีความเป็นอิสระในการทำงาน และการจัดการกิจกรรมต่างๆ ของชุมชน