Abstract:
องค์การสหประชาชาติโดยสมัชชาทั่วไปมอบหมายให้คณะกรรมาธิการกฎหมายระหว่างประเทศ ดำเนินการร่างอนุสัญญาว่าด้วยการลดความไร้สัญชาติ ค.ศ. 1961 เพื่อลดปัญหาการไร้สัญชาติด้วยการวางกฎเกณฑ์ในการให้สัญชาติโดยการเกิด และลดการไร้สัญชาติจากการเสียสัญชาติ กำหนดให้รัฐภาคีต้องปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ที่กำหนดไว้ วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มุ่งศึกษากฎเกณฑ์การลดความไร้สัญชาติที่กำหนดไว้ในอนุสัญญาว่าด้วยการลดความไร้สัญชาติ เพื่อใช้เป็นแนวทางในการลดความไร้สัญชาติในประเทศไทยด้วยการปรับปรุง แก้ไขกฎหมายสัญชาติของไทย และประโยชน์ของประเทศไทยในการเข้าเป็นภาคีอนุสัญญาฉบับนี้
ผลการศึกษาพบว่า กฎหมายสัญชาติของไทยฉบับปัจจุบัน มีหลักเกณฑ์การให้สัญชาติโดยการเกิดตามหลักสายโลหิต ซึ่งจะช่วยลดความไร้สัญชาติได้ดีกว่าที่กำหนดไว้ในอนุสัญญาฯ ส่วนหลักเกณฑ์การให้สัญชาติโดยการเกิดตามหลักดินแดนที่กำหนดไว้ในอนุสัญญาฯ จะช่วยลดความไร้สัญชาติได้ดีกว่ากฎหมายสัญชาติของไทย ที่เป็นเช่นนี้เพราะกฎหมายสัญชาติของไทยมิได้แยกความหมาย “คนไร้สัญชาติ” ต่างหากจาก “คนต่างด้าว” แต้กลับกำหนดความหมาย “คนไร้สัญชาติ” รวมไปกับ “คนต่างด้าว”ทำให้ไม่เห็นความสำคัญของปัญหาการไร้สัญชาติ และอนุสัญญายังมีหลักเกณฑ์ในการให้สัญชาติแก่เด็กกำพร้า ข้อสันนิษฐานเกี่ยวกับสถานที่ที่ให้ถือว่าเป็นราชอาณาจักรไทย ที่เป็นประโยชน์ต่อการให้สัญชาติโดยการเกิดตามหลักดินแดน รวมทั้งหลักเกณฑ์การลดความไร้สัญชาติจากการเสียสัญชาติ อย่างไรก็ดีการเข้าเป็นภาคีอนุสัญญาฯ จะต้องปฏิบัติตามข้อกำหนด และหลักเกณฑ์การลดความไร้สัญชาติจากการเสียสัญชาติ เป็นภาระแก่ประเทศไทยมาก จึงเห็นสมควรให้นำหลักเกณฑ์ในอนุสัญญาฯ มาใช้โดยไม่เข้าเป็นภาคี ด้วยการแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายสัญชาติของไทย เพื่อลดความไร้สัญชาติในประเทศไทยให้เหมาะสมและประสิทธิภาพในทางปฏิบัติ
