Abstract:
วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาปัจจัยที่เกี่ยวข้องในการเกิดเลือดออกซํ้าในผู้ป่วยโรคตับแข็งภายในเวลา 6 เดือน ภายหลังการรักษาหลอดเลือดขอดที่หลอดอาหารโดยวิธีรัดหลอดเลือดครั้งแรก วิธีการศึกษา ผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาหลอดเลือดขอดที่หลอดอาหารด้วยวิธีรัดหลอดเลือด ที่มารับการรักษาที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ตั้งแต่มกราคม พ.ศ. 2536ถึง มิถุนายนพ.ศ. 2543จำนวน 115 ราย ผู้ป่วยได้รับการรักษาโดยวิธีการรัดหลอดเลือดทุก 2 ถึง 3 สัปดาห์ จนหลอดเลือดยุบ หลังจากนั้นติดตามการรักษาทุก 1 ถึง 3 เดือน มีการบันทึกข้อมูลพื้นฐานของผู้ป่วย ผลที่ตรวจพบจากการส่องกล้องและจำนวนของห่วงยางที่ใซในการรัดหลอดเลือดในแต่ละครั้ง ผลแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นติดตามผู้ป่วยทุกรายเป็นเวลา6 เดือนภายหลังการรัดหลอดเลือดครั้งแรก ผลการศึกษา ผู้ป่วยโรคตับแข็งที่ได้รับการรัดหลอดเลือดขอดที่หลอดอาหารจำนวนทั้งหมด 115 ราย อายุเฉลี่ย 50.9 ± 12.1 ปี ผู้ป่วยส่วนใหญ่ไม่มีโรคพื้นฐาน (60%) ผู้ป่วยที่ตรวจพบมะเร็งตับ 13 ราย (11.3%) หลังจากติดตาม 6 เดือนหลัง EVL ครั้งแรก พบผู้ป่วยที่เกิดเลือดออกซํ้า 44 ราย ( 38.3 %) เป็นผู้ป่วย 25 ราย (57%) ที่มีเลือดออกจากการหลอดเลือดขอดที่หลอดอาหารซํ้า เลือดออกจาก gastric varices 2 ราย (4.5%) แผลที่หลอดอาหาร 2 ราย (4.5%) และสาเหตุอื่นๆ 4 ราย (9%) ผู้ป่วย 11 ราย (9.6%) ไม่ทราบสาเหตุของการเกิดเลือดออก ปัจจัยที่พบมีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญในผู้ป่วยที่เกิดเลือดออกซํ้าที่หลอดเลือดขอดที่หลอดอาหาร และกลุ่มที่ไม่เกิดเลือดออกชำ ได้แก่ ค่า total bilirubin (7.78 ± 12.7 vs 2.75 ± 3.07mg/dl, p=0.03), Child-Pugh score (9.22 ± 2.54 vs 7.95 ± 2.31, p=0.045), ค่า serum albumin (2.89 ± 0.57 vs 3.18 ± 0.61 g/dl, p=0.042) ความสำเร็จในการกำจัดหลอดเลือด (20% VS 71.8%, p=0.00) การตรวจพบ gastric variceal (28% vs 7.04%) และการเกิดมะเร็งตับ (24% VS 4.2%, p=0.04) เมื่อนำมาหาความสัมพันธ์ แบบ multiple logistic regression พบว่าปัจจัยที่ เกี่ยวข้องกับการเกิดเลือดออกซํ้าได้แก่ การเป็นโรคมะเร็งตับ (OR = 13.24, 95% Cl 1.932. 90 ± 838, P = 0.0085) และความสำเร็จในการกำจัดหลอดเลือด (OR = 0.062, 95% Cl 0.0163 ± 0.2385, p=0.0001) สรุป จากข้อมูลที่สรุปได้ว่า ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเกิดเลือดออกซํ้า โดยเฉพาะจากหลอดเลือดขอดที่หลอดอาหารภายใน 6 เดือน หลังทำ EVL ครั้งที่แรก ได้แก่ การที่ไม่สามารถกำจัด varices และการโรคเป็นมะเร็งตับ
