Abstract:
วิทยานิพนธ์เรื่องนี้มุ่งวิเคราะห์วรรณกรรมยอพระเกียรติของไทยสมัยต่างๆ เพื่อให้เห็นลักษณะของวรรณกรรมยอพระเกียรติ ภาษา แนวคิดเกี่ยวกับองค์พระมหากษัตริย์ ความสำคัญทางวรรณคดีและความสัมพันธ์กับประวัติศาสตร์โดยเลือกวรรณกรรมยอพระเกียรติเฉพาะที่เป็นร้อยกรองทั้งที่ตีพิมพ์แล้วและต้นฉบับตัวเขียนที่ยังไม่เคยตีพิมพ์มาก่อน ผลการวิจัยพบว่าวรรณกรรมยอพระเกียรติเป็นวรรณกรรมแบบหนึ่งที่สรรเสริญพระมหากษัตริย์ วรรณกรรมยอพระเกียรติของไทยเรื่องแรกแต่งในสมัยอยุธยาประมาณ พ.ศ. 2017-2058 และปรากฎวรรณกรรมยอพระเกียรติเป็นระยะเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน วรรณกรรมยอพระเกียรติมีองค์ประกอบ 3 ส่วนคือประฌามพจน์ เนื้อเรื่อง และสรุป เนื้อเรื่องเป็นส่วนสำคัญที่สุดเพราะแสดงให้เห็นพระเกียรติคุณอันได้แก่พระคุณสมบัติ พระราชกรณียกิจ สภาพบ้านเมืองซึ่งสวยงามและสงบสุข พระมหากษัตริย์ทุกพระองค์ทรงเป็นพุทธมามกะและทรงใช้ธรรมะทางพระพุทธศาสนาในการปกครอง วรรณกรรมยอพระเกียรติใช้ภาษาไพเราะงดงามเพื่อให้ผู้อ่านซาบซึ้งและเป็นความสำคัญของสถาบันพระมหากษัตริย์ วรรณกรรมยอพระเกียรติมีวิวัฒนาการทั้งด้านคำประพันธ์ เนื้อหา และแนวคิดเกี่ยวกับองค์พระมหากษัตริย์ เห็นความสัมพันธ์ระหว่างวรรณกรรมยอพระเกียรติกับประวัติศาสตร์ ดังนั้นนอกจากจะมีคุณค่าทางวรรณคดีแล้ววรรณกรรมยอพระเกียรติยังมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์และสังคมวิทยาอีกด้วย