Abstract:
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาถึงบทบาทของลมเด็จฯ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการที่มีต่อการปฏิรูปการคลังของประเทศในช่วงรัชกาลที่ 5 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่สยามอยู่ภายใต้โครงสร้างอำนาจระหว่างประเทศในระบบทุนนิยมและกระบวนการโลกาภิวัตน์ จากการศึกษาพบว่า การเข้ามีปฏิสัมพันธ์โดยตรงกับระบบเศรษฐกิจโลกและกระบวนการโลกาภิวัตน์มีอิทธิพลอย่างชัดเจนต่อการปฏิรูปโครงสร้างภายในของสยามในด้านต่างๆ เพื่อให้กลาย เป็นรัฐสมัยใหม่ (Modem State) โดยหนึ่งในปัจจัยพื้นฐานที่สำคัญต่อการสร้างรัฐสมัยใหม่ก็คือ การปฏิรูปทางด้านการคลัง และพบว่านอกเหนือจากบทบาทและหน้าที่ที่เด่นชัดในเรื่องการต่างประเทศ แล้ว สมเด็จฯ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการทรงมีบทบาทสำคัญในการปฏิรูปการคลังของประเทศด้วยโดยทรงมีส่วนสำคัญในการจัดการรายได้ ควบคุมและตรวจลอบการใช้จ่ายของรัฐ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของระบบการคลังสมัยใหม่ให้เป็นไปอย่างมีระเบียบแบบแผน ทั้งนี้เพื่อป้องกันการล้มละลายทางการคลังของประเทศ และเพื่อให้รัฐมีทุนที่เพียงพอต่อการนำไปใช้ปฏิรูปประเทศในด้านต่างๆ เพื่อสร้างรัฐสมบูรณาญาสิทธิราชย์ต่อไป
