Abstract:
การวิจัยครั้งนี้ มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาถึงการควบคุมและการใช้ประโยชน์จากหนังสือพิมพ์ของรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม และรัฐบาลจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ สองรัฐบาลผู้เผด็จการ ซึ่งมีผลกระทบต่อสิทธิ เสรีภาพของวงการหนังสือพิมพ์ในขณะนั้น ผลการวิจัยพบว่า การขึ้นครองอำนาจของจอมพล ป. พิบูลสงคราม และจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ นั้นแม้ว่าเริ่มแรกรัฐบาลจะมีความตั้งใจที่นำประเทศไปสู่ระบอบประชาธิปไตย แต่ด้วยปัจจัยทางการเมืองทั้งภายในและภายนอกประเทศ รัฐบาลจึงต้องปกครองด้วยระบอบเผด็จการ กล่าวคือ ต้องรวบอำนาจไว้ที่ผู้นำเพียงคนเดียว เพื่อความอยู่รอดของประเทศแลเสถียรภาพของรัฐบาลเอง โดยปัจจัยทางการเมืองเป็นปัจจัยหลักที่สำคัญที่สุด ซึ่งนำไปสู่การควบคุมและการใช้ประโยชน์จากหนังสือพิมพ์โดยอำนาจรัฐด้วยวิธีการต่าง ๆ ซึ่งบางลักษณะของการควบคุมมีการสืบทอดต่อเนื่องจากรัฐบาลที่ผ่านมา ดังเช่น พระราชบัญญัติการพิมพ์ที่มีการถ่ายทอดกันมาเรื่อย ๆ ทุกยุคทุกสมัย และพระราชบัญญัตินี้เองที่นำ1ไปสู่การควบคุมและการใช้ประโยชน์ในลักษณะอื่น ๆ ออกไป ส่วนปัจจัยรองลงมาคือ ปัจจัยทางเศรษฐกิจและสังคม ซึ่งทั้งสองปัจจัยนี้ก็เป็นผลสืบเนื่องมาจากการเหตุการณ์ทางการเมืองทั้งภายในและภายนอกประเทศ นอกจากปัจจัยต่าง ๆ แล้ว คณะบุคคลและสื่อของรัฐบาลเองก็เป็นสิงสำคัญในการเป็นเครื่องมือที่ให้การสนับสนุนนโยบายและอุดมการณ์ของรัฐบาล พร้อมทั้งโจมตีและวิพากษวิจารณ์หนังสือพิมพ์ที่มีความขัดแย้งกับรัฐบาล ยังผลให้เกิดการปะทะกันระหว่างสื่อที่เป็นของรัฐบาลและหนังสือพิมพ์ฝ่ายตรงข้าม ยกเว้นในสมัย1จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ซึ่งมีความเป็นเผด็จการเบ็ดเสร็จกว่าจอมพล ป. พิบูลสงคราม ส่งผลให้หนังสือพิมพ์ถูกลิดรอนสิทธิ และเสรีภาพจนหมดสิ้นไปจนตลอดยุค ไม่เหลือแม้แต่สภาพของหนังสือพิมพ์ที่เคยมีอุดมการณ์ในอดีตอีกต่อไป
