ความสัมพันธ์ในการกำหนดประเด็นข่าวโทรทัศน์ ระหว่างศูนย์ข่าวในส่วนภูมิภาคกับสถานีแม่ข่าย

Abstract

การวิจัยในครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีจุดมุ่งหมายเพี่อศึกษาถึงกระบวนการผลิตในการนำเสนอข่าวภูมิภาคของศูนย์ข่าวภูมิภาคทางสถานีโทรทัศน์ ช่อง 5 ช่อง 7 และ สทท. 11 ที่มีรูปแบบการรายงานข่าวจากภูมิภาคออกอากาศทั่วประเทศ รวมถึงเกณฑ์ที่มีความสัมพันธ์กับการพิจารณาคัดเลือกประเด็นข่าวและจัดวาระข่าวภูมิภาคระหว่างสถานีแม่ข่ายกับศูนย์ข่าว ผลการวิจัยพบว่า กระบวนการผลิตข่าวภูมิภาคเริ่มจาก การวางแผนผลิตข่าว การปฏิบัติงานข่าว การคัดเลือกข่าวและนำเสนอข่าว ในขั้นตอนการคัดเลือกข่าว สถานีแม่ข่าย ช่อง 5 และ ช่อง 7 จะมีส่วนร่วมพิจารณาด้วย ส่วน สทท.11 ศูนย์ข่าวภูมิภาคทำการคัดเลือกข่าวส่งให้สำนักข่าวกรมประชาสัมพันธ์จัดลำดับข่าวก่อนนำออกอากาศทางสถานีแม่ข่าย สทท. 11 ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการกำหนดเกณฑ์ในการพิจารณาคัดเลือกประเด็นข่าวภูมิภาคคือ นโยบายสถานีโทรทัศน์ช่วงเวลาและระยะเวลาในการนำเสนอ ผู้มิอิทธิพลในพื้นที่ และศาสนา จากปัจจัยดังกล่าว สะท้อนถึงความสัมพันธ์ในการกำหนดประเด็นข่าวภูมิภาค ระหว่างศูนย์ข่าวภูมิภาคกับสถานีแม่ข่าย ซึ่งสรุปความสัมพันธ์ได้ 3 ลักษณะ ดังนี้ 1. สถานีแม่ข่าย (ช่อง 7) ศูนย์ข่าวภูมิภาคจะมีอิสระในการคัดเลือกและกำหนดประเด็นข่าวได้ในระดับหนึ่งแต่อย่างไรก็ตามข่าวที่จะออกอากาศทุกข่าวต้องผ่านความเห็นชอบจากบรรณาธิการข่าวส่วนกลางก่อน ในกรณีมีเหตุการณ์สำคัญเกิดขึ้นในส่วนภูมิภาคบรรณาธิการข่าวส่วนกลางจะเข้าไปร่วมกำหนดประเด็นข่าว ทำให้ข่าวมีความหลากหลายและน่าสนใจมากขึ้น 2. สถานีแม่ข่าย (ช่อง 5) มีกรอบนโยบายการนำเสนอข่าวภูมิภาคที่ชัดเจน ศูนย์ข่าวภูมิภาคค่อนข้างจะมีอิสระในการคัดเลือกและกำหนดประเด็นข่าวที่เกิดขึ้นในพื้นที่รวมถึงเหตุการณ์สำคัญ โดยมีบรรณาธิการข่าวส่วนกลางกำกับดูแลอย่างหลวม ๆ ให้อยู่ในกรอบนโยบาย ประเด็นข่าวส่วนใหญ่เป็นความเคลื่อนไหวที่เกิดขึ้นในพื้นที่ไม่มีความหลากหลาย ถึงแม้ว่าจะมิกรณีเหตุการณ์สำคัญก็ไม่มีการเข้าไปร่วมกำหนดประเด็นข่าวเท่าไหร่นักคงปล่อยให้ศูนย์ข่าวภูมิภาคดำเนินการเอง 3. สถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย สทท.11 เป็นเพียงสถานีแม่ข่ายที่รับสัญญาณภาพออกอากาศเท่านั้น โดยผู้สื่อข่าวพิเศษ (ประชาสัมพันธ์จังหวัด) ส่วนใหญ่จะเน้นทำข่าวประชาสัมพันธ์ส่งให้ศูนย์ข่าว บรรณาธิการข่าวศูนย์ข่าวภูมิภาค (สำนักประชาสัมพันธ์เขต) มีอิสระในการคัดเลือกและกำหนดประเด็นข่าวภายใต้กรอบนโยบายของกรมประชาสัมพันธ์ ส่งให้กับบรรณาธิการข่าวส่วนกลางซึ่งจะทำหน้าที่เพียงจัดลำดับข่าวก่อนนำออกอากาศทาง สทท.11 เท่านั้น ไม่สามารถเข้าไปร่วมกำหนดประเด็นข่าวหรืองดข่าวใด ๆ รวมถึงเหตุการณ์สำคัญ ทำได้เพียงการประสานขอความร่วมมือเท่านั้น เนื่องจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการผลิตข่าวภูมิภาคมีศักดิ์ศรีเท่าเทียมกันไม่สามารถสั่งการกันได้