ขบวนการสิ่งแวดล้อมในสังคมไทยระหว่าง พ.ศ. 2525-2535 : ศึกษาการเคลื่อนไหวคัดค้านโครงการเขื่อนน้ำโจน เขื่อนแก่งกรุง และเขื่อนปากมูล

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีจุดประสงค์ที่จะทำความเข้าใจและอธิบายกระบวนความเปลี่ยนแปลงของการก่อตัวและการเคลื่อนไหวของขบวนการสิ่งแวดล้อมในสังคมไทย รวมทั้งการปรับเปลี่ยนความสัมพันธ์เชิงอำนาจในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ อันเป็นผลสืบเนื่องจากการเคลื่อนไหวของขบวนการสิ่งแวดล้อมในช่วงระหว่าง พ.ศ. 2525-2535 โดยศึกษาจากกรณีการคัดค้านเขื่อนน้ำโจน เขื่อนแก่งกรุง และเขื่อนปากมูล ผลของการศึกษาที่พบว่าเป็นพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ร่วมกันของกรณีศึกษา คือ การเคลื่อนไหวคัดค้านเขื่อนน้ำโจน เขื่อนแก่งกรุง และเขื่อนปากมูล เป็นประวัติศาสตร์ของขบวนการทางสังคมที่มุ่งปรับเปลี่ยนความสัมพันธ์เชิงอำนาจในการจัดการธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจากการจัดการทรัพยากรแบบรวมศูนย์โดยรัฐไปสู่การจัดการทรัพยากรในลักษณะที่เอื้อต่อประชาชนหรือให้ประชาชนและชุมชนท้องถิ่นมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากร โดยทำกิจกรรมทางการเมืองวัฒนธรรม ด้านรูปแบบของขบวนการสิ่งแวดล้อมในช่วง พ.ศ. 2525-2535 นั้นพบว่าเป็นขบวนการที่มีลักษณะเฉพาะ คือ รูปแบบของ "ขบวนการทางสังคมแบบใหม่" ภายใต้บริบททางประวัติศาสตร์ ได้แก่ การก่อตัวและแพร่หลายของแนวคิดสิทธิมนุษยชน สิทธิชุมชน การวิพากษณ์การพัฒนา ฯลฯ