Abstract:
วิทยานิพนธ์เรื่องนี้มีจุดมุ่งหมายในการศึกษาลักษณะเด่นทางวรรณศิลป์ที่ปรากฏในร่ายยาวมหาเวสสันดรชาดก ฉบับกระทรวงศึกษาธิการ ซึ่งเป็นหนังสือที่รวบรวมมหาชาติกลอนเทศน์สำนวนที่ดีเด่นของกวีหลายคนเข้าไว้ด้วยกัน โดยเน้นศึกษาเนื้อหาและลีลาเฉพาะของกวีแต่ละคนที่ปรากฏในเรื่องนี้ ผลการศึกษาพบว่า ลักษณะเด่นทางวรรณศิลป์ในร่ายยาวมหาเวสสันดรชาดกเกิดจากความหลากหลายของเนื้อหา ซึ่งกวีต้องเลือกใช้ศิลปะในการประพันธ์ให้สอดคล้องกับเนื้อหาอันเป็นปัจจัยให้เกิดลักษณะเด่นทางวรรณศิลป์ที่แตกต่างกันไปในแต่ละตอน ส่วนลีลาเฉพาะของกวีนั้นมีส่วนสำคัญในการสร้างลักษณะเด่นทางวรรณศิลป์ให้มีลีลาเฉพาะที่โดดเด่นแตกต่างกันไปกวีแต่ละคนจะมีลักษณะเด่นทางวรรณศิลป์ที่หลากหลายไปตามลีลาการประพันธ์ของกวีแต่ละคนด้วย นอกจากนี้ร่ายยาวมหาเวสสันดรชาดกยังแสดงให้เห็นถึงการสืบทอดขนบนิยมทางวรรณศิลป์ในวรรณคดีพุทธศาสนา ได้แก่ ในด้านการเลือกเรื่อง การเลือกใช้คำประพันธ์ การดำเนินเรื่อง การสร้างตัวละคร และการใช้ถ้อยคำและโวหาร จากการศึกษาลักษณะเด่นทางวรรณศิลป์ในร่ายยาวมหาเวสสันดรชาดก ทำให้เห็นลักษณะเด่นทางวรรณศิลป์ที่หลากหลายอันเกิดจากเนื้อหาและลีลาของกวีแต่ละคน ซึ่งส่งผลให้เรื่องร่ายยาวมหาเวสสันดรชาดกมีคุณค่าทางวรรณศิลป์ที่โดดเด่น
