การคัดเลือกตัวควบคุมทางชีวภาพเพื่อใช้ควบคุมหอยฝาเดียวน้ำจืดสกุล Bithynia

ณัฐพงศ์ สุวรรณพงศ์

dc.contributor.advisor	เกรียง กาญจนวตี
dc.contributor.author	ณัฐพงศ์ สุวรรณพงศ์
dc.contributor.other	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. คณะวิทยาศาสตร์
dc.date.accessioned	2022-05-11T09:32:21Z
dc.date.available	2022-05-11T09:32:21Z
dc.date.issued	2563
dc.identifier.uri	http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/78577
dc.description	โครงงานเป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาวิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาชีววิทยา. คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ปีการศึกษา 2563	en_US
dc.description.abstract	โรคพยาธิใบไม้ตับ Opisthochiasis คือโรคที่มีการติดเชื้อจากการที่ท่อน้ำดีอักเสบเรื้อรัง หรืออุดตันจากไข่และตัวของพยาธิ มีสาเหตุมาจากพยาธิใบไม้ตับ Opisthorchis viverrini ที่กระจายตัวอย่างมากในประเทศไทยและประเทศลาว โดยมีวงจรชีวิตเป็นปรสิตที่จำเพาะกับหอยฝาเดียวน้ำจืดสกุล Bithynia ซึ่งเป็นโฮสต์ตัวกลางชนิดแรก การควบคุมประชากรโฮสต์ตัวกลางของพยาธิ โดยใช้ตัวควบคุมทางชีวภาพแทนการควบคุมโดยสารเคมี จึงเป็นวิธีที่ปลอดภัยและลดโอกาสเสี่ยงการติดโรคในมนุษย์ วัตถุประสงค์ในการศึกษาครั้งนี้ คือเพื่อคัดเลือกตัวควบคุมทางชีวภาพที่มีแนวโน้มในการก่อโรคและควบคุมปริมาณหอยฝาเดียวน้ำจืดสกุล Bithynia โดยเก็บตัวอย่างหอยฝาเดียวน้ำจืด B. siamensis siamensis จากแหล่งน้ำในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต นำมาเลี้ยงจนกระทั่งได้ไข่ โดยสิ่งมีชีวิตที่พบในซากหอยที่ตายคือโรติเฟอร์วงศ์ Philodinidae โดยสังเกตจากลักษณะ การมี corona ที่มี cilia 2 แผ่น และซิลิเอตสกุล Tetrahymena โดยสังเกตจาก ร่องปาก (cytostome) อยู่ค่อนมาทางหน้าของเซลล์ จึงทำการแยกให้เหลือสายพันธุ์เดียว (monoculture) และทดสอบอาหารที่เหมาะสมกับสิ่งมีชีวิต โดยเลี้ยงในน้ำต้มฟางที่ใส่ยีสต์ รวมไปถึงแยกสาหร่ายที่เป็นอาหารของโรติเฟอร์ โดยวิธีการ streak บน BG-11 agar medium และ เลี้ยงเพิ่มจำนวนด้วย BG-11 liquid medium ก่อนนำไป streak บน BG-11 agar medium ผลการศึกษาพบว่าพบว่าในน้ำต้มฟางโรติเฟอร์ และซิลิเอตเจริญได้ดีในน้ำต้มฟาง แต่โรติเฟอร์ไม่เจริญในสาหร่าย จากการวิเคราะห์ผลของ Kruskal Wallis test พบว่าทั้งโรติเฟอร์ และซิลิเอตในแต่ละความเข้มข้นให้ผลไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับชุดควบคุม และจากการวิเคราะห์ผลของ log rank test พบว่าเฉพาะโรติเฟอร์ชุดความเข้มข้น 100 ตัวต่อมิลลิลิตร ที่มีอัตราการรอดของหอยแตกต่างจากความเข้มข้นอื่นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ในขณะที่ซิลิเอตแต่ละความเข้มข้นให้ผลที่ไม่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยนอกจากจะใช้ผลการศึกษาในครั้งนี้ เป็นฐานข้อมูลตัวควบคุมทางชีวภาพในการควบคุมประชากรของหอยฝาเดียวน้ำจืดสกุล Bithynia และยังอาจจะสามารถนำไปใช้ประโยชน์เป็นอาหารสัตว์นำต่อไปได้	en_US
dc.description.abstractalternative	Opisthorchiasis is caused by liver fluke Opisthorchis viverrini lead to cholangiocarcinoma, a malignant cancer of the bile ducts O. viverrini is highly prevalent in Thailand and Laos. O. viverrini use a freshwater snail (Bithynia goniompharus, B. funiculata and B. siamensis) as the first intermediate host. The objective of this research is to screen for biological control agents which are likely to control the snail population and must be safe to use. Adult B. siamensis siamensis were collected from the pond in Thammasat University, Pathumthani province. The snails were cultured in laboratory until the egg masses were collected. Then the dead snails were observed for possible biocontrol agents. Rotifers (Family: Philodinidae) that have a pair of ciliated corona and ciliates (Genus: Tetrahymena) that have cytostome close to the anterior end were obtained from the egg masses and the shell of juvenile snail, respectively. The monocultures of the rotifers and ciliates were generated and fed by hay medium with baking yeast. Algae which are the rotifer’s food was also isolated from the rotifer culture by streaking the culture directly on BG-11 agar medium or propagating the algae in BG-11 liquid medium before streaking. Results showed that in hay medium with yeast, both rotifers and ciliates were able to multiply but with algae, rotifers were not. By using the biocontrol agents for quantitative testing ability to control snails. The Kruskal Wallis test showed that both rotifers and ciliates were not significantly different among treatments. The log rank test showed that in rotifers, only 100 individuals/ml treatment significantly different form other groups while in ciliates all treatments were not significantly different. In addition to the use of this study as a database of biocontrol agents for controlling population of Bithynia snails, these biocontrol agents could be used as an alternative food source for aquaculture.	en_US
dc.language.iso	th	en_US
dc.publisher	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	en_US
dc.rights	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	en_US
dc.subject	หอยกาบน้ำจืด	en_US
dc.subject	พยาธิใบไม้	en_US
dc.subject	Freshwater mussels	en_US
dc.subject	Trematoda	en_US
dc.title	การคัดเลือกตัวควบคุมทางชีวภาพเพื่อใช้ควบคุมหอยฝาเดียวน้ำจืดสกุล Bithynia	en_US
dc.title.alternative	Screening of biological control agents for controlling freshwater snails genus Bithynia	en_US
dc.type	Senior Project	en_US
dc.degree.grantor	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	en_US