Abstract:
ในความพยายามที่จะหาสัตว์ทดลองที่จะใช้ทดสอบวัคซีนเพื่อให้ได้ผลการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันที่ใกล้เคียงกับคนที่สุดนั้น humanized mice model เป็นทางเลือกที่สามารถให้การตอบสนองทางภูมิคุ้มกันที่ใกล้เคียงกับการตอบสนองในคนมากที่สุด กล่าวคือ humanized mice เป็นหนูทดลองที่ได้รับการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดของคน (C034+ human hematopoietic stem cells) ที่แยกได้จากเลือดที่เจาะจากสายสะดือทารกแรกคลอด เพื่อให้เซลล์ต้นกำเนิดของคนไปเจริญเติบโตเป็นเซลล์ที่รับผิดชอบต่อการตอบสนองทางภูมิคุ้มกัน เช่น lymphocytes และ macrophages ในหนู โดยถือว่าการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดประสบความสำเร็จ ต่อเมื่อสามารถตรวจพบเซลล์ที่เกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกันของคนได้มากกว่า 20% เมื่อเจาะเลือดหนูมาตรวจ จากการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด 200,000 เซลล์แก่ลูกหนูแรกคลอดอายุระหว่าง 3-5 วัน จำนวน 57 ตัว พบว่ามีลูกหนูเพียง 13/57 (22.8%) ที่มีเซลล์ภูมิคุ้มกันของคนอยู่มากกว่า 20% แต่มีเพียง 8 ตัวที่รอดชีวิตอยู่จนสามารถนำมาทดสอบวัคซีนได้ โดยมีค่าเฉลี่ยเซลล์ภูมิคุ้มกันของคนอยู่ที่ 56.7% (24.5), range 22.9-89.2% ก่อนที่จะมีการฉีดวัคซีน หนู 6 ตัวได้รับ Asian mosaic HIV DNA vaccine โดยการฉีดเข้ากล้ามและตามด้วยการกระตุ้นด้วยไฟฟ้า (electroporator) ในปริมาณ 100 ไมโครกรัม 3 ครั้ง แต่ละครั้งห่างกัน 2 สัปดาห์ และทำการประเมินการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันหลังจากฉีดเข็มที่ 3 ครบ 1 สัปดาห์ ในขณะที่หนูอีก 2 ตัวเป็น negative control ซึ่งถูกฉีดด้วย plasmid vector (pCMVKan) การศึกษานี้ตรวจการตอบสนองทางด้านแอนติบอดีด้วยวิธี western blot เพื่อดูว่าหนูมีการสร้าง anti-gp41, anti-gp120 หรือ anti-gp160 หรือไม่ ซึ่งผลของการทดลอง พบว่าหนูไม่มีการสร้างแอนติบอดีดังกล่าวเลย คณะผู้วิจัยตรวจการตอบสนองทางด้านเซลล์ด้วยวิธี ELISpot โดยกระตุ้นเซลล์ด้วย pooled peptides ของ HIV-1 CRF01_AE และ HIV-1 B พบว่ามีหนู 1 ตัว ที่มีการตอบสนองต่อการกระตุ้นด้วย HIV-1 CRF01 AE ที่ 90.7 SPC (spot forming cells)/10⁶ splenocytes และตอบสนองต่อการกระตุ้นด้วย HIV-1 B pooled peptides ที่ 153.3 SPC/10⁶ splenocytes และหนู 1 ตัว มีเพียงการตอบสนองต่อการกระตุ้นด้วย HIV-1 B pooled peptides ที่ 85.3 SPC/10⁶ splenocytes โดยที่ไม่มีการตอบสนองต่อการกระตุ้นด้วย HIV-l CRF01 AE pooled peptides ผลการศึกษาแสดงว่า humanized mice model นี้สามารถนำมาใช้ทดสอบการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันต่อวัคซีนในระดับ pre-clinical ได้ แต่ขบวนการผลิต humanized mice จะต้องได้รับการพัฒนาให้มีประสิทธิภาพมากกว่านี้
