การสร้างภาพลักษณ์ความงามของเชียงใหม่ พ.ศ. 2464-2500

Abstract

ศึกษาเหตุปัจจัยและกระบวนการที่ก่อให้เกิดการสร้างภาพลักษณ์ความงามของ เชียงใหม่ใน 3 ประเด็นคือ ความงามทางธรรมชาติ ความงามทางวัฒนธรรมและความงามของผู้หญิง ภาพลักษณ์ความงามของเชียงใหม่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงรูปแบบความสัมพันธ์ ระหว่างสยามกับเชียงใหม่ตั้งแต่สมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นต้นมา อันเป็นผลมาจากนโยบายของกรุงเทพฯ ที่ต้องการสร้างเอกภาพในประเทศ เมื่อเปิดเดินรถไฟกรุงเทพฯ-เชียงใหม่ใน พ.ศ. 2464 เชียงใหม่ยิ่งใกล้ชิดกันยิ่งขึ้น สังคมเชียงใหม่ได้รับอิทธิพลของกรุงเทพฯ อย่างสูง โดยเฉพาะในหมู่ชนชั้นสูงและชนชั้นกลาง หลังเปลี่ยนแปลงปกครอง พ.ศ. 2475 รัฐบาลได้ดำเนินนโยบายส่งเสริมเอกภาพและความมั่นคงของชาติอย่างจริงจัง รัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม ได้นำนโยบายชาตินิยมซึ่งเน้น "ความเป็นไทย" ทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และการเมืองที่มีแนวคิด "รวมเผ่าไทย" เพื่อสร้างความยิ่งใหญ่ให้ประเทศ ด้วยเหตุนี้ภาคเหนือและเชียงใหม่จีงได้รับการส่งเสริมให้เป็น "ถิ่นไทยงาม" ซึ่งหมายถึงดินแดนที่อุดมไปด้วยวัฒนธรรม บ้านเมืองอุดมสมบูรณ์ ผู้คนจิตใจดี นอกจากนั้นจากปัจจัยทางเศรษฐกิจ เชียงใหม่ยังได้รับการส่งเสริมจากกรมรถไฟให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยว ปัจจัยเหล่านี้เป็นจุดเริ่มต้นให้เกิดกระบวนการสร้างภาพลักษณ์ความงามของ เชียงใหม่โดยกลุ่มคนต่างๆ ทั้งในส่วนกลาง ผ่านการแสดงละคร เพลงและการแสดงรูปแบบอื่นๆ ซึ่งเต็มไปด้วยเนื้อหาที่ว่าด้วย "ความงาม" ของเชียงใหม่ จนคำว่า "ถิ่นไทยงาม" เป็นที่ยอมรับจากสังคมทั่วไป ส่วนในท้องถิ่น กลุ่มนักธุรกิจและชนชั้นกลางของเชียงใหม่ก็ตอบสนองนโยบายการท่องเที่ยว และการเป็นเมืองวัฒนธรรมของรัฐโดยกระบวนการต่างๆ เช่นกัน ผลจากการดำเนินกระบวนเช่นนี้ทั้งจากส่วนกลางและท้องถิ่น ภาพความงามของเชียงใหม่จึงถูกผลิตซ้ำอย่างสม่ำเสมอ จนมีอิทธิพลให้เชียงใหม่เกิดภาพลักษณ์ความงามทั้ง 3 ประการ ได้แก่ ความงามทางธรรมชาติ วัฒนธรรม และความงามของผู้หญิงเชียงใหม่