การขึ้นสู่ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของนายชวน หลีกภัย (พ.ศ. 2512-2535)

Abstract

ศึกษาการขึ้นสู่ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีนายชวน หลีกภัย โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อต้องการที่จะทราบว่า มีตัวแปรอะไรบ้างที่เป็นตัวเสริมหรือสนับสนุน ในการได้มาซึ่งอำนาจนั้นๆ โดยพิสูจน์ที่ปัจจัย 2 ประเภทคือปัจจัยภายในและปัจจัยภายนอก ผลการวิจัยพบว่า 1. ในส่วนของปัจจัยด้านพื้นฐาน พบว่า ปัจจัยในเรื่ององค์ประกอบพื้นฐาน ไม่ว่าจะเป็นพื้นฐานทางครอบครัว บุคลิกภาพ ความสามารถ ความรู้ประสบการณ์ และคุณธรรมความซื่อสัตย์ นั้นไม่ใช่ปัจจัยที่สำคัญที่นำไปสู่ตำแหน่งนายกรัฐมนตรี แต่นำไปสู่ตำแหน่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และตำแหน่งต่างๆ ภายในพรรคประชาธิปัตย์ ส่วนปัจจัยในเรื่องฐานอำนาจทางการเมืองนั้น พบว่าฐานอำนาจที่สำคัญคือ ฐานอำนาจจากพรรคประชาธิปัตย์ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของพรรคและพรรคร่วมรัฐบาล กลุ่มทหารที่ให้การสนับสนุนโดยเฉพาะพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ ส่วนประเทศสหรัฐอเมริกาที่ให้การสนับสนุนชวน หลีกภัย และพรรคประชาธิปัตย์เพราะว่าได้ต่อต้านกับเผด็จการมาโดยตลอด นอกจากนั้นเป็นพลังภายนอกรัฐสภา เช่น ประชาชนในจังหวัดตรัง ส่วนประชาชนในกรุงเทพฯ นั้นก็ให้การสนับสนุนเพิ่มขึ้น โดยเปรียบเทียบกับการเลือกตั้งเมื่อ 22 มีนาคม กับ 13 กันยายน 2535 2. ในส่วนของปัจจัยด้านสถานการณ์ คือเงื่อนไขหรือสถานการณ์ทางการเมืองในขณะนั้น พบว่าสถานการณ์ทางการเมืองไม่ว่าจะเป็น ความล้มเหลวของรัฐบาลพลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ การยึดอำนาจของคณะ รสช. และบทบาทของพรรคประชาธิปัตย์ภายใต้การนำของชวน หลีกภัย ในช่วงนั้นล้วนแต่เป็นตัวสนับสนุนในการได้มาซึ่งอำนาจ โดยทำให้พรรคประชาธิปัตย์ได้เสียงข้างมากในการเลือกตั้งเมื่อวันที่ 13 กันยายน 2535 ซึ่งปัจจัยเสริมเข้ามาที่ทำให้ได้อำนาจในครั้งนั้น ก็เนื่องจากเป็นความชาญฉลาดในการประเมินเหตุการณ์ทางการเมือง และการหาเสียงเลือกตั้งของพรรคประชาธิปัตย์ ที่ชูชวนขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรี ในขณะเดียวกันการแตกตัวของพรรคชาติไทยไปเป็นพรรคชาติพัฒนา ตลอดจนความสามารถในการประสานงานของเลขาธิการพรรค พลตรีสนั่น ขจรประสาสน์ ซึ่งปัจจัยต่างๆ พวกนี้ล้วนแต่เป็นปัจจัยที่เป็นแรงเสริม ในการนำไปสู่ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของชวน หลีกภัย ทั้งสิ้น