การอนุรักษ์ชุมชนลิเก กรณีศึกษาชุมชนสุระวิชัยและพื้นที่ต่อเนื่องจังหวัดนครราชสีมา

Abstract

อนุรักษ์ชุมชนลิเก กรณีศึกษาชุมชนสุระวิชัย จังหวัดนครราชสีมา โดยมีวัตถุประสงค์เฉพาะดังนี้ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันทางกายภาพ เศรษฐกิจ และสังคม รวมถึงรูปแบบของกิจกรรมที่เกิดขึ้นในชุมชนสุระวิชัยและพื้นที่ต่อเนื่อง 2) เพื่อศึกษาแนวความคิดในการออกแบบปรับปรุงชุมชน เพื่อส่งเสริมให้ผู้อยู่อาศัยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นและสนับสนุนพื้นที่ เพื่อประกอบกิจกรรมทางอาชีพลิเกที่มีประสิทธิภาพ 3) ศึกษาวิเคราะห์ถึงบทบาท ศักยภาพและสภาพปัญหา รวมถึงเอกลักษณ์เฉพาะตัวของชุมชน เพื่อเข้าใจถึงความต้องการของชุมชนและรูปแบบที่เหมาะสม ในการปรับปรุงพื้นที่ชุมชนในอนาคต 4) เพื่อเสนอแนะแนวทางในการออกแบบปรับปรุงพื้นที่ทางกายภาพ ให้มีการใช้พื้นที่ที่เหมาะสมกับบริบทของพื้นที่ การวิจัยครั้งนี้ ใช้การวิจัยเชิงสำรวจและสัมภาษณ์คนในชุมชน จากการศึกษาพบว่า พื้นที่มีศักภาพด้านการเป็นย่านพักอาศัยของกลุ่มอาชีพนักแสดงลิเก ผู้เชี่ยวชาญด้านการแสดงลิเก รวมถึงครอบครัวของนักแสดงของจังหวัดนครราชสีมา ซึ่งกิจกรรมภายในชุมชนส่วนใหญ่ จะเป็นกิจกรรมซึ่งเกี่ยวข้องกับการแสดงลิเก เช่น สำนักงานลิเก พื้นที่ซ้อมลิเก ร้านเสริมสวย ร้านตัดชุดลิเก ร้านเขียนฉากลิเก เป็นต้น แนวทางในการออกแบบปรับปรุงชุมชน เพื่ออนุรักษ์ศิลปะการแสดงลิเกให้มีความยั่งยืน ได้แสนอแนะแนวทางการออกแบบปรับปรุงพื้นที่ให้สอดคล้องกับบริบทของชุมชน ดังนี้ 1) แผนผังการใช้ประโยชน์ที่ดินในอนาคต ประกอบด้วย วิกลิเกและศูนย์การเรียนรู้ด้านการแสดงลิเก คุ้มลิเก พื้นที่พักอาศัย ศูนย์พัฒนาเด็กก่อนวัยเรียน และสวนชุมชน 2) โครงข่ายการสัญจรในพื้นที่ ประกอบด้วย ถนนสายหลัก ถนนสายรองและถนนสายย่อยภายในชุมชน 3) แผนผังการเชื่อมต่อพื้นที่เปิดโล่ง ประกอบด้วย ระบบทางเดินเท้า ลานจอดรถ และพื้นที่เปิดโล่งเพื่อการนันทนาการ 4) แนวทางการออกแบบพื้นที่ให้มีความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว และส่งเสริมการรับรู้ถึงความเป็นพื้นที่ชุมชนลิเก ประกอบด้วย พื้นที่วิกลิเก ลานแสดงกลางแจ้ง และพื้นที่คุ้มลิเก การวิจัยครั้งนี้ยังได้เสนอแนวทางในการปฏิบัติ ที่แสดงลำดับขั้นตอนและหน่วยต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเพื่อให้เป็นไปตามการศึกษาที่เสนอไว้ นอกจากนี้ยังได้สรุปประเด็นในการพัฒนาด้านต่างๆ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อการอนุรักษ์ชุมชนต่อไป