ความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค

Abstract

เหตุประการหนึ่งที่จะทำให้ประเทศชาติเจริญก้าวหน้าและมีเสถียรภาพมั่นคงได้นั้นก็เนื่องมาจากมีความเจริญก้าวหน้ามั่นคงในทางเศรษฐกิจ และประเทศจะมีความเจริญก้าวหน้ามั่นคงในทางเศรษฐกิจได้นั้นก็มีเหตุสำคัญบางประการหนึ่งคือ มีความเจริญงอกงามในทางการค้าและอุตสาหกรรม “เช็ค” เป็นเครื่องมือในทางการค้าอย่างหนึ่งที่กำหนดขึ้นเพื่อชำระหนี้แทนเงินสด การชำระหนี้ด้วยเช็คนั้นสามารถกระทำได้โดยรวดเร็ว สะดวกและปลอดภัย ซึ่งจะมีผลเป็นการสนับสนุนการธุรกิจการค้าให้เกิดความคล่องตัวและเจริญยิ่งขึ้น ฉะนั้นในนานาอารยประเทศที่มีความเจริญก้าวหน้าในทางธุรกิจการค้าจึงนิยมใช้เช็คเป็นการชำระหนี้กันโดยแพร่หลายมาเป็นเวลาช้านานแล้ว แต่การที่จะทำให้การใช้เช็คประสบผลสำเร็จตามวัตถุประสงค์ดังกล่าวได้นั้นก็โดยที่รัฐกำหนดมาตรการอย่างหนึ่งขึ้นมา นั้นก็คือการที่รัฐกำหนดโทษทางอาญาในความผิดอันเกิดจากการใช้เช็คขึ้น ประเทศไทยเป็นประเทศหนึ่งที่นิยมและสนับสนุนให้ใช้เช็คชำระหนี้กันในวงการธุรกิจมาช้านานแล้วเช่นกัน รัฐจึงได้กำหนดมาตรการที่จะให้ความคุ้มครองป้องกันความเสียหายในการใช้เช็คไว้ด้วย โดยเห็นว่ามีความจำเป็นต้องมีมาตรการทางกฎหมายซึ่งบัญญัติความรับผิดทางอาญาของผู้ออกเช็คเพิ่มขึ้นเป็นอีกส่วนหนึ่งต่างหากจากทางแพ่ง จึงจะสามารถช่วยส่งเสริมให้การใช้เช็คดำเนินไปด้วยความเรียบร้อย ด้วยเหตุผลดังกล่าวนี้พระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ. 2497 จึงได้ตราขึ้นและประกาศบังคับใช้ ในปัจจุบันปรากฏว่าการใช้เช็คชำระหนี้ยังไม่ได้รับประโยชน์สมดังที่มุ่งหมายด้วยเหตุที่ว่ามีการนำเช็คไปใช้ในทางที่คลาดเคลื่อนจากวัตถุประสงค์ที่กฎหมายกำหนดไว้เป็นต้นว่าผู้ออกเช็คได้อาศัยช่องว่างของกฎหมายหรือช่องว่างอันเป็นประโยชน์จากแนววินิจฉัยของศาลฎีกา ออกเช็คโดยวิธีการต่าง ๆ หลีกเลี่ยงมิให้ตนเองต้องมีความผิดตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็คฯ นี้และในขณะเดียวกันผู้ทรงเช็คก็อาศัยมาตรการการลงโทษทางอาญาที่บัญญัติไว้นี้บีบบังคับผู้ออกเช็คจนเกิดขอบเขตอันสมควรตามกฎหมายทำให้การใช้เช็คประสบปัญหาต่าง ๆ ปรากฏว่ามีเช็คถูกธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงินและมีการนำคดีขึ้นฟ้องร้องต่อศาลเป็นจำนวนมาก ด้วยเหตุนี้วิทยานิพนธ์นี้จึงจัดทำขึ้นเพื่อมุ่งศึกษาและอธิบายปัญหากฎหมายต่าง ๆ ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ. 2497 ทั้งในทางทฤษฎีและปฏิบัติ ทั้งนี้โดยยึดตามแนวทางผลแห่งคำพิพากษาของศาลฎีกาและแนวความคิดนักนิติศาสตร์เป็นสำคัญ นอกจากนี้วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ยังเสนอแนะแนวทางความคิดเห็นเพื่อปรับปรุง แก้ไขและพัฒนาบทบัญญัติตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ. 2497 ทั้งนี้เพื่อให้บรรลุถึงวัตถุประสงค์อันแท้จริงของพระราชบัญญัติฉบับดังกล่าว ในอันที่จะให้ความคุ้มครองสิทธิของบุคคลที่เข้ามาเกี่ยวข้องกับการใช้เช็คได้อย่างมีประสิทธิภาพ