ปัจจัยที่ส่งผลต่อการดำรงบทบาทด้านพาณิชยกรรมย่านการค้าพาหุรัด

Abstract

การศึกษามีวัตถุประสงค์ 1) ศึกษาวิวัฒนาการของพื้นที่และผู้ประกอบการตลอดจนรูปแบบของกิจกรรมทางเศรษฐกิจ 2) ศึกษาถึงสาเหตุและปัจจัยที่ทำให้กิจกรรมทางเศรษฐกิจของย่านการค้าพาหุรัดสามารถดำรงอยู่ 3) ศึกษาความสัมพันธ์เชื่อมโยงของกิจกรรมทางเศรษฐกิจในย่านการค้าพาหุรัดกับพื้นที่ย่านพาณิชยกรรมอื่นๆบริเวณ โดยรอบ 4) ศึกษาศักยภาพความได้เปรียบในเชิงกายภาพ เศรษฐกิจ สังคม ข้อจำกัด ตลอดจนเสนอแนะแนว ทางการปรับปรุงและพัฒนา วิธีการศึกษาการสุ่มกลุ่มตัวอย่างของผู้เข้ามาใช้บริการ และผู้ประกอบการใช้การสุ่ม แบบหลายขั้น (Multi-stage sampling) จำนวนแบบสอบถามจากกลุ่มผู้ซื้อจำนวน 400 ราย ผู้ประกอบการจำนวน 120 ราย ผลการศึกษา พบว่าย่านการค้าพาหุรัดมีลักษณะกระจุกตัวของกิจกรรมทางเศรษฐกิจประเภทผ้าตั้งแต่อดีต พัฒนาการของย่านเริ่มจากการเป็นที่พักอาศัยของชาวญวณ จนกลายเป็นพื้นที่พาณิชยกรรมสำคัญของชาวซิกข์ใน สมัยรัชกาลที่ 5 ภายหลังการตัดถนนพาหุรัด ย่านจึงเป็นที่รู้จักของในนามของลิตเติ้ลอินเดีย ซึ่งปัจจุบันย่านการค้า พาหุรัดเข้าสู่ช่วงฟื้นฟู (Recovery) จึงเกิดกลไกการปรับตัวเพื่อความอยู่รอด โดยอาศัยการปรับตัวทางเศรษฐกิจจน ย่านกลายเป็นตลาดค้าผ้าที่มีเอกลักษณ์ คือมีความพิเศษและจำหน่ายที่นี่เท่านั้น เพื่อตอบสนองกลุ่มลูกค้าเฉพาะ กลุ่ม (Niche Market) จึงนำไปสู่การปรับตัวด้านอื่นๆเพื่อให้สอดรับกับการปรับตัวทางเศรษฐกิจ ผลการวิเคราะห์ปัจจัยที่ส่งผลต่อการดำรงบทบาทด้านพาณิชยกรรม ดังนี้ 1) ปัจจัยด้านคุณค่าทาง ประวัติศาสตร์ เพราะถนนพาหุรัดเป็นถนนพระราชทานตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 2) ชื่อเสียงเป็นที่รู้จักมานาน เนื่องจาก เป็นพื้นที่พาณิชยกรรมเก่าแก่สำคัญของเมือง 3) สภาพที่ตั้ง มีความสะดวกการเข้าถึงโดยใช้สะพานพระปกเกล้าฯ เชื่อมต่อมายังถนนจักรเพชร และสะพานพระพุทธยอดฟ้าฯเชื่อมมายังถนนตรีเพชรเป็นถนนสายหลักที่เข้ามาสู่ย่าน ลักษณะของย่านที่มีซอยเป็นจุดเชื่อมพื้นที่ในแต่ละโซนและบริการสาธารณะบริเวณโดยรอบที่อำนวยความสะดวก แก่ผู้เข้ามาใช้บริการ 4) การปรับตัวทางกายภาพ คือลักษณะของการใช้ประโยชน์อาคารโดยใช้พื้นที่ด้านหน้าและ ด้านหลังของอาคารเพื่อจำหน่ายสินค้า การปรับรูปแบบการแสดงสินค้าให้สวยงามและน่าสนใจ 5) การปรับตัวทาง เศรษฐกิจ คือการปรับรูปแบบของการจำหน่าย การปรับตัวจากรูปแบบการขายตรงเปลี่ยนมาเป็นการจำหน่ายหน้า ร้าน ตลอดจนการจำหน่ายทางเวปไซด์ สินค้ามีความเป็นเอกลักษณ์ของรูปแบบเละการออกแบบ ได้แก่ ผ้าส่าหรี ผ้าม่าน ผ้าลูกไม้ และผ้าใช้ในงานแสดงที่นำไปใช้ตัดชุดคอสเพลย์ ชุดคาบาเร่ย์ ล้วนแสดงให้เห็นถึงการปรับตัวตาม กระแสแฟชั่น 6) การปรับตัวทางสังคม ภายในสังคมซิกข์เพื่อสร้างความเข้มแข็งทางสังคมและทางเศรษฐกิจ 7) ความเชื่อมโยงกับพื้นที่โดยรอบคือย่านสำ เพ็ง ย่านสะพานหัน จึงเกิดความเชื่อมโยงในเชิงส่งเสริม (Complementary Linkage) คือการพึ่งพิงสินค้าซึ่งกันและกัน แต่ในขณะเดียวกันย่านค้าผ้าทั้งสามก็มีความ เชื่อมโยงกันในลักษณะเชิงการแข่งขันเกิดขึ้น (Competitive Linkage) เพื่อจะคงบทบาทด้านพาณิชยกรรมนั้น ข้อเสนอแนะควรเพิ่มความหลากหลายของสินค้าให้มีความน่าสนใจและทันสมัยควบคู่กับการรักษาความเป็น เอกลักษณ์ของย่านเพื่อสนับสนุนให้ย่านดำรงอยู่ต่อไป