ผลกระทบต่อเมืองของโรงเรียนที่มีชื่อเสียงในเขตชั้นในของกรุงเทพมหานคร

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลกระทบด้านกายภาพและสิ่งแวดล้อมบริเวณเขตชั้นในของกรุงเทพมหานคร และผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ปกครองและนักเรียน โดยใช้วิธีการเก็บข้อมูลจากแบบสอบถามซึ่งเป็นคำถามปลายปิด(Closed response questions) และการสัมภาษณ์(Interviews) โดยใช้กลุ่มตัวอย่างโรงเรียนที่มีชื่อเสียง จำนวน 4 โรงเรียน ด้วยวิธีต้องประสงค์(Purposive Sample) ได้แก่ เตรียมอุดมศึกษา สามเสนวิทยาลัย สาธิตมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตร(ฝ่ายประถมและมัธยม)และราชินี และสุ่มตัวอย่างนักเรียนโรงเรียนที่มีชื่อเสียง ด้วยวิธีคำนวณจากสูตร Taro Yamane ที่มีความเชื่อมั่น 95% ค่าความคลาดเคลื่อน ± 5% ได้โรงเรียนละ 400 ชุด รวมเป็นจำนวน 1,600 ตัวอย่าง การวิเคราะห์ใช้วิธีการทางสถิติและการวิเคราะห์สิ่งดึงดูดการเคลื่อนย้ายการเดินทาง(Movement Attractor)เข้ามาในเขตชั้นในกรุงเทพมหานคร เพื่อหาผลกระทบที่เกิดขึ้น จากการศึกษาพบว่าการเดินทางของนักเรียนโรงเรียนที่มีชื่อเสียงส่งผลกระทบต่อเมืองด้านปัญหาจราจรพอสมควร เนื่องจากผู้ปกครองนักเรียนส่วนใหญ่รับส่งนักเรียนด้วยรถยนต์ส่วนตัว แต่เลี่ยงปัญหาการจราจรติดขัด ด้วยการออกจากบ้านแต่เช้าในช่วงเวลา 6.01-6.30 น.และใช้ระยะเวลาในการเดินทาง 30-60 นาที มากที่สุด โดยพบว่านักเรียนส่วนใหญ่เดินทางมาถึงโรงเรียนก่อนชั่วโมงเร่งด่วน(Peak hour) การเดินทางส่งนักเรียนจึงไม่ส่งผลกระทบด้านการจราจรต่อเมืองโดยตรง แต่หลังจากส่งนักเรียนแล้วพบว่าผู้ปกครองจะเดินทางต่อเนื่องไปสถานที่ทำงานและกลับบ้าน ทำให้ยานพาหนะไปเพิ่มปริมาณจราจร(Traffic Volume)ในชั่วโมงเร่งด่วน จึงส่งผลให้เกิดปัญหาจราจรและสูญเสียเวลา จากการวิเคราะห์สิ่งดึงดูดการเคลื่อนย้ายการเดินทาง(Movement Attractor)ไม่ว่าสถานที่ราชการ สถานประกอบการด้านธุรกิจและการค้าต่างๆ ในพื้นที่เขตชั้นในของกรุงเทพมหานคร ผู้เข้ามาใช้บริการเป็นการเดินทางต่างช่วงเวลากับการเข้าเรียนของโรงเรียนต่างๆ แต่อาจเป็นช่วงเวลาเดียวกันกับผู้ปกครองเดินทางไปยังที่ทำงานหลังจากส่งนักเรียน ส่วนการรับนักเรียนตอนเย็นอาจเป็นเวลาใกล้เคียงกับการเลิกงาน ดังนั้นการเดินทางดังกล่าวอาจส่งผลกระทบต่อเมืองโดยตรง ส่วนการเคลื่อนย้ายที่อยู่อาศัยของนักเรียนโรงเรียนที่มีชื่อเสียง พบว่าโรงเรียนที่มีชื่อเสียงระดับประเทศ ได้แก่ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา ส่งผลให้เกิดการเคลื่อนย้ายมาจากส่วนภูมิภาคมาก โดยมาเช่าหอพักใกล้โรงเรียนซึ่งเป็นการหลีกเลี่ยงการเดินทางไกล โรงเรียนสามเสนวิทยาลัย ส่งผลให้เกิดการเคลื่อนย้ายมาจากส่วนภูมิภาคเช่นกันแต่ไม่มากนัก ทั้งนี้จะมีการเคลื่อนย้ายภายในเขตกรุงเทพมหานครเพื่อได้สิทธิ์ในการอยู่อาศัยในพื้นที่บริการของโรงเรียน โรงเรียนสาธิตฯประสานมิตรและโรงเรียนราชินี มีการเคลื่อนย้ายภายในเขตกรุงเทพมหานครแต่มีจำนวนไม่สูงนัก โดยผู้ปกครองบางรายที่มีความพร้อมก็จะซื้ออาคารชุดใกล้โรงเรียนให้บุตรหลานอยู่อาศัยระหว่างที่ศึกษาเล่าเรียน หรืออาศัยบ้านญาติ ทำให้นักเรียนกลุ่มนี้ไม่ต้องตื่นแต่เช้ามืด หลีกเลี่ยงการเดินทางไกลและการจราจรติดขัด อันเป็นการทำให้คุณภาพชีวิตดีขึ้น ดังนั้นการเคลื่อนย้ายที่อยู่อาศัยของนักเรียนซึ่งมีจำนวนไม่มากนักจึงไม่ส่งผลกระทบต่อเมือง แต่พบว่านักเรียนและผู้ปกครองจำนวนมากได้รับผลกระทบด้านคุณภาพชีวิตที่เคร่งเครียดโดยต้องตื่นแต่เช้ามืด มีความเครียดในการเดินทางซึ่งส่งผลกระทบต่อร่างกายและจิตใจและมีผลไปถึงประสิทธิภาพการเรียนและการงาน ยิ่งกว่านั้นผู้ปกครองและนักเรียนได้รับผลกระทบโดยตรง เช่น การเตรียมความพร้อมเข้าเรียน การแข่งขันในการเรียนสูง การต้องเรียนเสริม และการมีภาระค่าใช้จ่ายต่างๆที่เพิ่มขึ้น นอกจากนี้จะพบว่าโรงเรียนที่มีชื่อเสียงทำให้เกิดกิจกรรมที่เกิดขึ้นบริเวณโดยรอบและบริเวณใกล้เคียงกับโรงเรียน เช่น ร้านสะดวกซื้อ สถาบันกวดวิชา รถเข็นขายอาหาร รองรับนักเรียน และสัมพันธ์กับกิจกรรมที่มีอยู่แล้ว เช่น ห้างสรรพสินค้า ร้านกาแฟ ร้านทำผม เพื่อรองรับผู้ปกครองหรือเป็นแหล่งนัดหมายบุตรหลานหลังเลิกเรียน ดังนั้นโรงเรียนมีชื่อเสียงจึงมีส่วนผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมของเมืองบริเวณโรงเรียน แนวทางในการบรรเทาปัญหา หน่วยงานที่เกี่ยวข้องสมควรพิจารณาสร้างเครือข่ายโรงเรียนที่มีชื่อเสียงให้กระจายอยู่นอกเขตพื้นที่ชั้นในของกรุงเทพมหานคร และพัฒนาปรับปรุงโรงเรียนต่างๆให้มีคุณภาพและมาตรฐานที่ดี เพื่อลดค่านิยมที่ให้ความสำคัญเฉพาะกับโรงเรียนที่มีชื่อเสียงเท่านั้น นอกจากนี้อาจจะสร้างหอพักให้อยู่ภายในโรงเรียนหรืออยู่ใกล้โรงเรียน เพื่อลดปัญหาการเดินทางและการเคลื่อนย้ายเข้ามาในเขตเมือง