ความแตกต่างในการจัดการขยะมูลฝอยระหว่างชุมชนล้อมรั้วและไม่ล้อมรั้วในจังหวัดนนทบุรี

Abstract

ศึกษาการจัดการด้านขยะมูลฝอยในชุมชนล้อมรั้วและไม่ล้อมรั้วในจังหวัดนนทบุรี โดยเปรียบเทียบโครงสร้างพื้นฐานด้านขยะมูลฝอยของชุมชนและการจัดการขยะมูลฝอย ผู้ศึกษาแบ่งกลุ่มตัวอย่างเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ ชุมชนจัดสรรล้อมรั้ว ชุมชนจัดสรรไม่ล้อมรั้วและชุมชนเดิม และเก็บข้อมูลโดยการสังเกต แบบสอบถามและสัมภาษณ์หน่วยงานท้องถิ่น การสังเกตใช้เพื่อเปรียบเทียบโครงสร้างพื้นฐานด้านขยะมูลฝอย ส่วนแบบสอบถามและการสัมภาษณ์ เพื่อเปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างการจัดการขยะมูลฝอยในชุมชน ผลการศึกษาสรุปได้ว่า ชุมชนทั้ง 3 รูปแบบมีมาตรฐานภาชนะรองรับขยะตามมาตรฐานกรมควบคุมมลพิษกำหนดแตกต่างกัน โดยชุมชนที่มีภาชนะรองรับได้มาตรฐานมากที่สุด ได้แก่ ชุมชนจัดสรรล้อมรั้ว ชุมชนจัดสรรไม่ล้อมรั้ว และชุมชนเดิม ตามลำดับ ส่วนการจัดวางภาชนะรองรับขยะของชุมชนทั้ง 3 รูปแบบ เป็นไปตามข้อกำหนดของกรมการปกครองส่วนท้องถิ่น รูปแบบของชุมชนมีผลทางอ้อมต่อประสิทธิภาพการจัดการขยะสองตัวแปร คือ ความพึงพอใจและขยะคงเหลือ ตัวแปรอิสระที่มีผลต่อประสิทธิภาพการจัดการขยะ ได้แก่ ราคาบ้านเรือนมีผลต่อระดับความพึงพอใจในการจัดการขยะและขยะคงเหลือ ชุมชนที่บริหารจัดการโดยนิติบุคคลกับชุมชนที่บริหารจัดการโดยหน่วยงานท้องถิ่นดูแล มีความพึงพอใจและขยะคงเหลือแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ตัวแปรแทรกที่มีผลต่อประสิทธิภาพการจัดการขยะ ได้แก่ ราคาค่าบริการจัดเก็บขยะมีผลต่อความพึงพอใจอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ จากการสังเคราะห์ผลการศึกษาจากเครื่องมือทั้ง 3 พบว่าสาเหตุที่ชุมชนจัดสรรล้อมรั้วมีประสิทธิภาพการจัดการขยะมูลฝอย มากกว่าชุมชนจัดสรรไม่ล้อมรั้วและชุมชนเดิมนั้นเกิดจากรูปแบบการจัดการชุมชนโดยนิติบุคคล ส่งผลให้คนชุมชนจัดสรรล้อมรั้วส่วนเสียค่าใช้จ่ายด้านการจัดการขยะ มากกว่าชุมชนจัดสรรไม่ล้อมรั้วและชุมชนเดิมในรูปแบบของค่าส่วนกลาง ค่าส่วนกลางดังกล่าวนิติบุคคลนำไปจัดซื้อภาชนะรองรับขยะที่ได้มาตรฐาน เพื่อนำมาใช้ในชุมชนโดยไม่ต้องร้องขอจากหน่วยงานท้องถิ่น และนำไปจ่ายค่าบริการขยะแบบเหมาจ่ายให้แก่องค์การบริหารส่วนท้องถิ่น โดยค่าบริการคิดตามปริมาณขยะที่เกิดขึ้นเฉลี่ยแล้วมีราคาตั้งแต่ 25-50 บาทต่อหลังคาเรือนต่อเดือน ซึ่งแตกต่างจากชุมชนเดิมที่จ่ายเพียง 20-25 บาทต่อหลังคาเรือนต่อเดือน อย่างไรก็ตามชุมชนทั้ง 3 รูปแบบ ยังขาดการมีส่วนร่วมของคนในชุมชนทั้งเรื่องการวางแผนร่วมกันและการคัดแยกขยะ ทั้งนี้เมื่อเกิดชุมชนจัดสรรล้อมรั้วแห่งใหม่ จะส่งผลต่อการวางแผนเส้นทางการจัดเก็บขยะมูลฝอย เนื่องจากต้องใช้ระยะเวลาการจัดเก็บมากกว่าเดิม ดังนั้นหน่วยงานส่วนท้องถิ่นต้องวางแผนการจัดเก็บขยะอย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อหลีกเลี่ยงการจัดเก็บขยะในช่วงเวลาเร่งด่วน การจัดเก็บขยะมูลฝอยของชุมชนจัดสรรล้อมรั้ว ชุมชนจัดสรรไม่ล้อมรั้วและชุมชนเดิมแตกต่างกัน เนื่องจากภายในชุมชนจัดสรรล้อมรั้วมีบ้านเรือนเรียงติดกัน จัดวางภาชนะรองรับขยะอย่างเป็นระบบ รวมถึงการทิ้งขยะลงถังเป็นระเบียบเรียบร้อย ส่งผลให้หน่วยงานของส่วนท้องถิ่นจัดเก็บสะดวกและรวดเร็วยิ่งขึ้น หน่วยงานท้องถิ่นจึงสามารถประหยัดเวลาในการจัดเก็บ รวมถึงประหยัดค่าเชื้อเพลิงซึ่งเป็นการลดต้นทุนในการจัดเก็บขยะมูลฝอยด้วย