ปัญหาการใช้หนังสือและวัสดุห้องสมุดประกอบการวิจัยขั้นปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชารัฐศาสตร์ ระหว่างปีการศึกษา 2510-2517

Abstract

การวิจัยนี้มีความมุ่งหมายที่จะศึกษาปัญหาการใช้หนังสือ วัสดุห้องสมุด และปัญหาการใช้ห้องสมุดในขณะเรียบเรียงวิยานิพนธ์ของนักศึกษาปริญญารัฐศาสตร์มหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และพัฒนบริหารศาสตรมหาบัณฑิต (รัฐประศาสนศาสตร์) สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร เพื่อนำผลมาเสนอแนะสำหรับห้องสมุดที่รับผิดชอบจัดหาหนังสือและวัสดุเพิ่มเติมพร้อมทั้งแก้ไขปัญหาต่างๆ ตัวอย่างประชากรที่ใช้ในการวิจัยนี้เป็นผู้สำเร็จการศึกษาปริญญารัฐศาสตร์มหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และพัฒนบริหารศาสตร์มหาบัณฑิต (รัฐประศาสนศาสตร์) สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร ตั้งแต่ปีการศึกษา 2510 – 2517 จำนวน 172 คน และผู้ที่กำลังศึกษาระดับปริญญารัฐศาสตร์มหาบัณฑิต และพัฒนบริหารศาสตรมหาบัณฑิต (รัฐประศาสนศาสตร์) ที่ลงทะเบียนในภาคการศึกษา 2518 2519 จำนวน 196 คน สำรวจประเภทของหนังสือและสิ่งพิมพ์ที่ใช้อ้างอิงในวิทยานิพนธ์ และสำรวจปัญหาการใช้สิ่งเหล่านี้ โดยการส่งแบบสอบถามให้แก่นักศึกษาทั้งกลุ่มที่สำเร็จการศึกษาแล้ว และกลุ่มที่กำลังศึกษาอยู่ของทั้ง 2 สถาบัน แล้วนำข้อมูลมาวิเคราะห์โดยคิดคำตอบเป็นร้อยละ และประเมินค่าน้ำหนักคำตอบของประเภทหนังสือและสิ่งพิมพ์จากแบบสอบถามด้วยมัชฌิมเลขคณิตและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัยปรากฏว่า ผู้วิจัยใช้หนังสือและสิ่งพิมพ์ 8 ประเภท คือ หนังสือทั่วไป หนังสืออ้างอิง สิ่งพิมพ์รัฐบาล กฎหมาย เอกสารราชการ วิทยานิพนธ์ วารสาร และหนังสือพิมพ์ วิทยานิพนธ์ที่อ้างอิงถึงหนังสือทั่วไปภาษาไทยมีจำนวนสูงสุด รองลงมาได้แก่หนังสือทั่วไปภาษาอังกฤษ เมื่อพิจารณาจากการนับจำนวนชื่อเรื่องสิ่งพิมพ์ประเภทต่างๆ ที่ได้รับการอ้างอิงพบว่า นักศึกษาทั้ง 2 สถาบัน ใช้สิ่งพิมพ์ประเภทต่างๆ ที่เป็นภาษาไทยมากกว่าภาษาอังกฤษ ยกเว้นหนังสืออ้างอิง จากการสำรวจปรากฏว่านักศึกษาทั้ง 2 สถาบัน ทั้งกลุ่มที่สำเร็จการศึกษาแล้ว และกลุ่มที่กำลังศึกษาอยู่จำนวนสูงสุดใช้สำนักหอสมุดกลางมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และสำนักบรรณสารการพัฒนาในการค้นคว้าวิจัย และโดยเฉลี่ยแล้วผู้วิจัยทั้ง 2 สถาบันประสบปัญหาการใช้หนังสือและบริการห้องสมุดในระดับปานกลาง ปัญหาที่ผู้วิจัยเห็นว่าเป็นปัญหามาก ได้แก่ ขาดแคลนหนังสือแปลในสาขาที่วิจัย การไม่ให้ยืมหนังสืออ้างอิงจากห้องสมุด ไม่มีรายชื่อสิ่งพิมพ์รัฐบาลที่สมบูรณ์เป็นคู่มือสำหรับค้น ขาดคู่มือช่วยค้นเอกสารราชการ เอกสารราชการไม่ได้รับอนุญาตให้นำมาเปิดเผย ใช้เวลามากในการค้นหาเอกสารราชการแต่ละฉบับ เอกสารราชการถูกเก็บใส่ตู้ปิดกุญแจหรือเก็บไว้ในที่เฉพาะต้องใช้เจ้าหน้าที่หยิบให้ ห้องสมุดไม่มีบริการค้นหาเอกสารราชการให้ สำหรับการค้นหาหนังสือและวารสาร นักศึกษาทั้ง 2 สถาบัน จำนวนสูงสุดใช้บัตรรายการและดรรชนีวารสาร ข้อเสนอแนะ สถาบันการศึกษาตลอดจนองค์การที่เกี่ยวข้องกับนักศึกษา ควรสนับสนุนให้มีการแปลตำราทางวิชาการให้มากขึ้น ในขณะเดียวกันห้องสมุดทางสังคมศาสตร์ ควรมีความร่วมมือกันจัดรวมผลงานทางสังคมศาสตร์ที่ผลิตขึ้น โดยแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบกันตามสาขาวิชา สำหรับสิ่งพิมพ์รัฐบาลซึ่งเป็นเอกสารของทางราชการที่พิมพ์ออกเผยแพร่นั้นห้องสมุดควรจัดเก็บรวบรวมไว้ให้ครบถ้วน พร้อมทั้งจัดทำคู่มือช่วยค้นให้สมบูรณ์ที่สุด ควรจัดให้มีการยืมวิทยานิพนธ์ซึ่งเป็นงานวิจัยที่ไม่ได้พิมพ์เผยแพร่ แต่มีคุณค่าทางการศึกษาระหว่างห้องสมุดต่างๆ และหากห้องสมุดมีทุนพอควรจะจัดทำไมโครฟิล์มไว้เพื่อป้องกันการสูญหาย นอกจากนี้ในด้านบริการผู้อ่านห้องสมุดควรจัดให้มีการปฐมนิเทศผู้เข้าใช้ห้องสมุด หรือแจกคู่มือการใช้ห้องสมุดแก่นักศึกษาทุกคน เพื่อให้นักศึกษาสามารถใช้ห้องสมุดได้อย่างถูกต้อง รวมทั้งบริการตอบคำถามและช่วยกันค้นคว้าให้มีประสิทธิภาพ ประการสุดท้าย ห้องสมุดควรจัดที่เฉพาะสำหรับนักศึกษาปริญญาโท และห้องประชุม ห้องอภิปรายเพื่ออำนวยความสะดวกในการศึกษาค้นคว้า