การศึกษาปัญหาต่างๆ ในระบบบัญชีเงินราชการของกองทัพบกไทย

Abstract

ระบบบัญชีเงินราชการของกองทัพบกมีความสำคัญต่อกองทัพบกมาก อาทิเช่น ช่วยให้ผู้บริหารงานทราบถึงการรับจ่ายเงินในการปฏิบัติงานของส่วนราชการต่างๆ ช่วยให้การรับจ่ายเงินของฝ่ายการเงินเป็นไปด้วยความเรียบร้อยและรวดเร็ว ซึ่งจะมีผลต่อขวัญของข้าราชการในกองทัพบกและมีผลต่อความมั่นคงของประเทศชาติด้วย เป็นต้น แต่ระบบบัญชีเงินราชการของกองทัพบกที่ใช้อยู่ในปัจจุบันนี้ เป็นระบบบัญชีที่ใช้มาเป็นเวลานานตั้งแต่ พ.ศ. 2479 แม้จะมีการแก้ไขปรับปรุงบ้าง แต่ก็ยังไม่สบบูรณ์และไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร นอกจากนี้ ยังมีปัญหาที่เกิดขึ้นจากเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงาน อุปกรณ์เครื่องมือเครื่องใช้ในการปฏิบัติงานและปัญหาด้านอื่นๆ อีก ซึ่งทำให้ระบบบัญชีเงินราชการของส่วนราชการบางแห่งเกิดข้อบกพร่องและทุจริตขึ้น การปฏิบัติงานล่าช้าไม่เรียบร้อย ก่อให้เกิดปัญหายุ่งยาก ขาดประสิทธิภาพในการทำงาน และไม่สามารถใช้ประโยชน์จากระบบบัญชีตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ ผู้เขียนจึงมีความประสงค์ที่จะศึกษาถึงปัญหาและข้อบกพร่องต่างๆ ที่เกิดขึ้นในระบบบัญชีเงินราชการของกองทัพบกที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน ตลอดจนข้อแตกต่างของระบบบัญชีเงินราชการของกองทัพบก กับระบบบัญชีของพลเรือน เพื่อนำข้อดีต่างๆ ของระบบบัญชีของพลเรือนมาเป็นแนวทางปรับปรุงระบบบัญชีเงินราชการของกองทัพบกให้สมบูรณ์และมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น โดยจะทำการศึกษาจากข้อเท็จจริงในการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ จากตำราเอกสารทางราชการต่างๆ และรวบรวมข้อมูลจากผู้ที่มีความรู้และประสบการในการทำงาน จากการศึกษาทำให้ทราบถึงปัญหาบางประการที่เกิดขึ้นในระบบบัญชีเงินราชการของกองทัพบกดังนี้ คือ 1. ปัญหาที่เกิดจากวิธีปฏิบัติทางบัญชีได้แก่ ก. การบันทึกการรับจ่ายผ่านธนาคาร ไม่สมบูรณ์ตามหลักบัญชีสากล ข. บัญชีเงินเบิกคลัง ไม่สามารถแสดงทางสถิติการรับและจ่ายเงินงบประมาณของแต่ละปีได้ตามความเป็นจริง ค. ระบบบัญชีที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน ไม่ให้ข้อมูลแก่ผู้บริหาร เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ได้ทันที ง. วิธีการบัญชีที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน ไม่สามารถใช้ประโยชน์ในด้านการสอบยันเพื่อตรวจสอบความถูกต้อง จ. หลักฐานที่ใช้ในการจ่ายเงินเดือนและค่าจ้าง ทำให้ไม่สามารถแบ่งงานให้เจ้าหน้าที่ช่วยบันทึกและจ่ายเงิน ฉ. การทำรายการสอบยอดบัญชี ไม่สามารถทำโดยสรุปได้ เนื่องจากบัญชีแยกประเภทที่ใช้อยู่ในปัจจุบันไม่มีลักษณะเป็นบัญชีคุมยอด ช. ข้อบังคับทางการเงินที่ประกาศใช้ใหม่บางข้อ ไม่สอดคล้องกับระบบบัญชีที่ใช้อยู่ ทำให้การลงบันทึกทางบัญชีของส่วนราชการต่างๆ ไม่เป็นไปในแนวทางเดียวกัน 2. ปัญหาที่เกิดจากตัวบุคคลผู้ปฏิบัติงาน มีดังนี้ ก. ปริมาณกำลังพลไม่สมดุลย์กับงาน ข. เจ้าหน้าที่ขาดความรู้ความชำนาญในการปฏิบัติงาน ค. เจ้าหน้าที่ขาดความสนใจในการปฏิบัติงาน 3. ปัญหาที่เกิดขึ้นจากความไม่เพียงพอและความไม่เหมาะสมของอุปกรณ์ เครื่องมือเครื่องใช้ที่ใช้ในการปฏิบัติงาน 4. ปัญหาด้านการควบคุมภายในได้แก่ ก. กรรมการตรวจบัญชีไม่มีความรู้ทางด้านการเงินและการบัญชีอย่างเพียงพอ ข. การตรวจบัญชีประจำปีไม่สามารถกระทำภายในระยะเวลาที่กำหนด ค. ขาดความร่วมมือระหว่างผู้ตรวจและผู้รับการตรวจ ในการติดตามและกวดขันทำให้การแก้ไขข้อบกพร่องและทุจริตต่างๆ ที่เกิดขึ้น ข้อเสนอแนะในการแก้ปัญหาต่างๆ พอสรุปได้ดังนี้ ปัญหาที่เกิดจากวิธีปฏิบัติทางบัญชี ทางแก้มีได้หลายทาง โดยการปรับปรุงแก้ไขระบบบัญชีเดิม หรือจะวางระบบบัญชีใหม่ เพื่อให้ฝ่ายบริหารสามารถนำตัวเลขและข้อมูลต่างๆ จากระบบบัญชีไปใช้ประโยชน์ในการบริหาร และควบคุมงบประมาณได้อย่างมีประสิทธิภาพ ปัญหาที่เกิดจากตัวบุคคลผู้ปฏิบัติงาน ควรกำหนดปริมาณกำลังพลที่มีความรู้ความสามารถให้สมดุลย์กับปริมาณงาน ปัญหาทางด้านอุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องใช้ การสำรวจและจัดหาอุปกรณ์ เครื่องมือเครื่องใช้ ให้เพียงพอและเหมาะสมกับงาน ปัญหาทางด้านการควบคุมภายใน เสนอแนะให้เพิ่มกำลังพลที่ทำหน้าที่เป็นกรรมการตรวจบัญชี เพิ่มความรู้แก่กรรมการ และวางมาตรการให้ผู้รับการตรวจปฏิบัติตามระเบียบข้อบังคับและระบบบัญชีที่ใช้ ดังนั้น จะเห็นว่าการดำเนินการแก้ปัญหาต่างๆ จะต้องศึกษาปัญหาข้อบกพร่องทั้งหมดเพื่อหาทางแก้ไขปัญหาพร้อมๆ กัน และเมื่อนำระบบใหม่มาใช้จะต้องมีการวางแผนและควบคุมให้ระบบใหม่ดำเนินไปได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล