การศึกษาวิเคราะห์นโยบายเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารและการนำนโยบายสู่การปฏิบัติของโรงเรียนมัธยมศึกษาในประเทศไทย

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาวิเคราะห์นโยบายเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเพื่อการศึกษาและการนำนโยบายฯไปปฏิบัติในโรงเรียนมัธยมศึกษาสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน และ (2) เสนอแนะแนวทางที่เหมาะสมในการนำนโยบายและแผนแม่บทเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารสู่การปฏิบัติโดยใช้แนวคิดการแปลงนโยบายของ วรเดช จันทรศร และแนวคิดความสำเร็จของการนำนโยบายไปปฏิบัติของ Berman and McLaughlin การดำเนินการวิจัยประกอบด้วยการวิเคราะห์แผนแม่บทเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเพื่อการศึกษา ของกระทรวงศึกษาธิการ และ การศึกษาข้อมูลการนำนโยบายสู่การปฏิบัติ กลุ่มตัวอย่างคือโรงเรียนมัธยมศึกษา จำนวน 287 โรงเรียน จากประชากรจำนวน 2,364 โรงเรียน ซึ่งได้มาโดยวิธีการสุ่มแบบหลายขั้นตอน เครื่องมือที่ใช้คือแบบสอบถาม ผู้ให้ข้อมูล คือ ผู้บริหารสถานศึกษาและผู้ดูแลระบบสารสนเทศ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติบรรยาย ตามด้วยการศึกษาข้อมูลเชิงคุณภาพ โดยเลือกโรงเรียนมัธยมจำนวน 10 แห่งเป็นกรณีศึกษา เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสัมภาษณ์ ผลการวิจัยพบว่านโยบายและแผนแม่บทเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการศึกษาของกระทรวงศึกษาธิการฉบับที่ 2 พ.ศ. 2554–2556 มีความชัดเจน มีความสอดคล้องกัน และสอดคล้องกับนโยบายเทคโนโลยีสารสนเทศแห่งชาติ IT2020 การปฏิบัติตามนโยบายและแผนแม่บทเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการศึกษาของกระทรวงศึกษาธิการ ฉบับที่ 1 พ.ศ. 2550 -2554 พบว่า โรงเรียนมัธยมศึกษามีความเข้าใจและความร่วมมือในการปฏิบัติตามแผนแม่บทดังกล่าวในระดับ ดี ข้อเสนอแนะแนวทางที่เหมาะสมในการนำนโยบายสู่การปฏิบัติในโรงเรียนมัธยมศึกษา คือ 1. ผู้บริหารสถานศึกษาควรให้การสนับสนุนอย่างต่อเนื่องในการนำนโยบายและแผนแม่บทไปปฏิบัติ 2. ควรจัดทำแผนส่งเสริมการใช้งานเทคโนโลยีสารสนเทศภายในสถานศึกษา 3. ควรจัดอบรมความรู้ด้านเทคโนโลยีสารสนเทศให้แก่ครูทุกคน 4. ควรจัดทำระบบติดตามและประเมินผล 5. ควรจัดหาเครื่องคอมพิวเตอร์ให้พอเพียง 6. ควรจัดกิจกรรมร่วมกับชุมชนและท้องถิ่น 7. ควรจัดกิจกรรมส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ 8. ควรพิจารณาใช้ทักษะความสามารถด้านเทคโนโลยีสารสนเทศมาประกอบการพิจารณาเลื่อนขั้นเงินเดือนครู ข้อเสนอแนะในการนำผลการวิจัยไปใช้ คือ 1. กระทรวงศึกษาธิการควรจัดทำมาตรการสนับสนุนให้โรงเรียนในชนบทที่ห่างไกลมีเครื่องคอมพิวเตอร์อย่างพอเพียง 2. สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานควรจัดการอบรมความรู้ด้านเทคโนโลยีสารสนเทศแก่ครูทั่วประเทศอย่างทั่วถึง 3. กระทรวง ศึกษาธิการควรเร่งรัดการจัดตั้งสถาบันทดสอบทักษะความสามารถด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ 4. กระทรวงศึกษาธิการควรเร่งรัดการจัดตั้งสถาบันเทคโนโลยีเพื่อการศึกษา 5. กระทรวงศึกษาธิการควรปรับปรุงระบบการเลื่อนขั้นโดยพิจารณาความสามารถด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ 6. กระทรวงศึกษาธิการควรประสานงานกับคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ เพื่อให้เกิดการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตความเร็วสูงไปถึงโรงเรียนทั่วประเทศ 7. กระทรวงศึกษาธิการควรจัดทำระบบติดตามและประเมินผลการดำเนินงานด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ