ความต้องการใช้บริการห้องสมุดของนักศึกษาผู้ใหญ่แบบเบ็ดสร็จ ระดับ 4 โรงเรียนผู้ใหญ่เฉลิมขวัญสตรี จังหวัดพิษณุโลก

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาสถานภาพการใช้บริการห้องสมุดของนักศึกษาผู้ใหญ่โรงเรียนผู้ใหญ่เฉลิมขวัญสตรี จังหวัดพิษณุโลก ความต้องการใช้บริการห้องสมุดตลอดจนปัญหาในการใช้บริการห้องสมุดเพื่อเป็นแนวทางในการปรับปรุงบริการห้องสมุดให้สอดคล้องกับความต้องการของนักศึกษายิ่งขึ้นและเป็นแนวทางในการส่งเสริมการใช้ห้องสมุดของนักศึกษาให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ประชากรที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ได้แก่นักศึกษาผู้ใหญ่แบบเบ็ดเสร็จระดับ4 ที่เป็นสมาชิกห้องสมุดโรงเรียนเฉลิมขวัญสตรีซึ่งกำลังศึกษาอยู่ในโรงเรียนผู้ใหญ่เฉลิมขวัญสตรี จังหวัดพิษณุโลกปีการศึกษา 2526 วิธีวิจัยอาศัยข้อมูลจากเอกสารการสัมภาษณ์บรรณารักษ์ตลอดจนเจ้าหน้าที่ห้องสมุดโรงเรียนเฉลิมขวัญสตรี และห้องสมุดประชาชนจังหวัดพิษณุโลกเพื่อศึกษาบริการที่ห้องสมุดจัดและการแจกแบบสอบถามให้แก่นักศึกษาผู้ใหญ่ทุกคนที่เป็นสมาชิกห้องสมุดโรงเรียนเฉลิมขวัญสตรี จังหวัดพิษณุโลก โดยแจกแบบสอบถามในวันที่ 1 มีนาคม 2527 และรับแบบสอบถามคืน และสามารถนำมาวิเคราะห์ได้รวมทั้งสิ้น 146 ชุดหรือร้อยละ 97.33 และพบว่าในจำนวนนักศึกษาผู้ใหญ่ 146 คนนี้เคยใช้ห้องสมุดประชาชน 49 คนหรือร้อยละ 33.56 การวิเคราะห์ข้อมูลใช้วิธีการคำนวณหาค่าร้อยละ ค่ามัชฌิมเลขคณิต และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัยปรากฏว่า นักศึกษาผู้ใหญ่ที่ตอบแบบสอบถามเป็นเพศชายมากกว่าเพศหญิง ส่วนใหญ่มีอายุระหว่าง 15 – 20 ปี นักศึกษาจำนวนสูงสุดเป็นผู้ไม่ได้ประกอบอาชีพส่วนใหญ่เป็นผู้ที่กำลังศึกษาอยู่ในภาคการศึกษาที่ 2 นอกจากนี้พบว่า นักศึกษาผู้ใหญ่ส่วนใหญ่เข้าเรียนในโรงเรียนภาคปกติไม่ได้เนื่องจากต้องทำงาน และมีจุดมุ่งหมายในการเข้าเรียนในโรงเรียนผู้ใหญ่เพื่อเพิ่มพูนความรู้ ในการใช้บริการห้องสมุดโรงเรียนเฉลิมขวัญสตรีด้านสภาพการใช้ปรากฏว่านักศึกษาผู้ใหญ่เข้าใช้ห้องสมุดต่ำกว่า 7 ครั้งต่อเดือน และเข้าใช้ในระหว่างชั่วโมงเรียนโดยมีวัตถุประสงค์ในการเข้าใช้เพื่อทำรายงาน และเพื่อหาความรู้เพิ่มเติม วิธีค้นหาหนังสือที่ต้องการส่วนใหญ่ใช้วิธีดูจากชั้นหนังสือ ส่วนสิ่งจูงใจให้เข้าใช้ห้องสมุดโรงเรียนเฉลิมขวัญสตรีส่วนใหญ่ก็ด้วยความสนใจของตนเอง รองลงมาคือโดยคำแนะนำของอาจารย์ ความต้องการบริการห้องสมุดพบว่านักศึกษาส่วนใหญ่ต้องการบริการต่างๆจากห้องสมุดโรงเรียนเฉลิมขวัญสตรีในระดับปานกลางบริการที่ต้องการในระดับมากคือบริการให้ยืมและบริการตอบคำถามและช่วยการค้นคว้าส่วนความต้องการของนักศึกษาในบริการด้านสิ่งพิมพ์ซึ่งจำแนกโดยใช้ระบบการจัดหมู่ทศนิยมดิวอี้เป็นแนวทางอยู่ในระดับปานกลางเป็นส่วนใหญ่หนังสือที่นักศึกษาต้องการในระดับมากคือหนังสือเกี่ยวกับการศึกษาหนังสือความรู้รอบตัว เบ็ดเตล็ด หนังสือสังคม การเมืองการปกครอง หนังสือเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ หนังสือเกี่ยวกับกฎหมายและหนังสือเกี่ยวกับขนบธรรมเนียมประเพณีตามลำดับ ส่วนความต้องการด้านสิ่งพิมพ์ซึ่งแบ่งตามประเภท พบว่านักศึกษาผู้ใหญ่มีความต้องการสิ่งพิมพ์ประเภทต่างๆในระดับปานกลางเป็นส่วนใหญ่ สิ่งพิมพ์ที่นักศึกษาผู้ใหญ่ต้องการมากคือตำราเรียน เกี่ยวกับปัญหาการใช้ห้องสมุดโรงเรียนเฉลิมขวัญสตรีพบว่านักศึกษาผู้ใหญ่ส่วนใหญ่ประสบปัญหาการใช้ห้องสมุดในระดับน้อยหรือไม่เป็นปัญหา นักศึกษาผู้ใหญ่ที่ใช้ทั้งห้องสมุดโรงเรียนเฉลิมขวัญสตรีและห้องสมุดประชาชนจังหวัดพิษณุโลกซึ่งมีร้อยละ 33.56 ของผู้ตอบแบบสอบถามเป็นหญิงมากกว่าชายส่วนใหญ่มีอายุระหว่าง15-20 ปีเป็นผู้ไม่ได้ประกอบอาชีพมีจำนวนสูงสุดและเป็นนักศึกษาที่กำลังศึกษาในภาคการศึกษาที่ 2 เป็นส่วนใหญ่และส่วนใหญ่มีจุดมุ่งหมายที่เข้าเรียนในโรงเรียนผู้ใหญ่เพื่อต้องการเพิ่มพูนความรู้นักศึกษาผู้ใหญ่เข้าเรียนในโรงเรียนผู้ใหญ่เพราะขาดทุนทรัพย์ในการที่จะเข้าเรียนในโรงเรียนภาคปกติมีจำนวนสูงสุด การใช้บริการห้องสมุดประชาชนจังหวัดพิษณุโลกด้านสภาพการใช้พบว่านักศึกษาผู้ใหญ่เข้าใช้ห้องสมุดประชาชนน้อยกว่าการเข้าใช้ห้องสมุดโรงเรียนคือต่ำกว่า 7 ครั้งต่อเดือน และเข้าใช้ห้องสมุดในภาคเช้าโดยมีวัตถุประสงค์ในการเข้าใช้เพื่อหาความรู้เพิ่มเติม นักศึกษาจำนวนสูงสุดค้นหาหนังสือโดยดูจากชั้นหนังสือส่วนสิ่งจูงใจให้นักศึกษาเข้าใช้ห้องสมุดประชาชนจังหวัดพิษณุโลกคือความสนใจของตนเองมีมากที่สุด ในด้านความต้องการบริการห้องสมุดของนักศึกษาผู้ใหญ่พบว่านักศึกษามีความต้องการบริการต่างๆจากห้องสมุดประชาชนจังหวัดพิษณุโลกในระดับปานกลางเป็นส่วนใหญ่บริการที่ต้องการในระดับมากคือบริการแนะนำการใช้ห้องสมุดบริการรวบรวมบรรณานุกรมและบริการตอบคำถามและช่วยการค้นคว้านักศึกษาส่วนใหญ่มีความต้องการสิ่งพิมพ์ซึ่งจำแนกโดยใช้ระบบการจัดหมู่ทศนิยมดิวอี้เป็นแนวทางในระดับปานกลางพบว่าหนังสือที่นักศึกษาผู้ใหญ่ต้องการมากคือ หนังสือเกี่ยวกับการศึกษา หนังสือความรู้รอบตัว เบ็ดเตล็ด หนังสือเกี่ยวกับขนบธรรมเนียมประเพณีและหนังสือกฎหมาย ตามลำดับ ส่วนความต้องการบริการด้านสิ่งพิมพ์ซึ่งแบ่งตามประเภทพบว่านักศึกษาผู้ใหญ่มีความต้องการสิ่งพิมพ์ประเภทต่างๆส่วนใหญ่อยู่ในระดับปานกลางสิ่งพิมพ์ที่นักศึกษาต้องการมากคือหนังสือพิมพ์ สำหรับปัญหาการใช้ห้องสมุดประชาชนจังหวัดพิษณุโลกของนักศึกษาผู้ใหญ่พบว่านักศึกษาผู้ใหญ๋ประสบปัญหาการใช้ห้องสมุดประชาชนด้านสภาพทั่วไปในระดับปานกลางในด้านสิ่งพิมพ์นักศึกษาผู้ใหญ่ประสบในระดับปานกลางและน้อยในระดับใกล้เคียงกันตามลำดับปัญหาที่นักศึกษาผู้ใหญ่ประสบมากคือ ปัญหาหนังสือพิมพ์มีน้อยฉบับ หนังสือบนชั้นเรียงสับสนไม่เป็นระเบียบทำให้ค้นหาหนังสือที่ต้องการได้ยาก หนังสือไม่ตรงกับความต้องการ และหนังสือชำรุดไม่น่าใช้ตามลำดับ ในด้านระเบียบการใช้ห้องสมุดนั้น นักศึกษาผู้ใหญ่ประสบปัญหาในระดับน้อยเป็นส่วนใหญ่ ส่วนในด้านบุคลากรนักศึกษาประสบปัญหาในระดับปานกลางเป็นส่วนใหญ่ จากผลการวิจัยนี้ผู้วิจัยจึงได้ให้ข้อเสนอแนะต่อไปนี้คือ เสนอให้ห้องสมุดโรงเรียนเฉลิมขวัญสตรีจัดทำหรือปรับปรุงการประชาสัมพันธ์บริการที่ห้องสมุดให้แก่นักศึกษา ให้ความสำคัญต่อบริการแนะนำการใช้ห้องสมุดและบริการตอบคำถามและช่วยการค้นคว้า จัดหาหนังสือในสาขาวิชาต่างๆให้มากขึ้นโดยเฉพาะตำราและหนังสือวิชาภาษาไทยและปรับปรุงเรื่องแสงสว่างภายในห้องสมุด สำหรับห้องสมุดประชาชนจังหวัดพิษณุโลกผู้วิจัยเสนอให้จัดการประชาสัมพันธ์บริการและจัดนิทรรศการจัดบริการตอบคำถามและช่วยการค้นคว้าให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นจัดหาหนังสือที่มีคุณภาพมากขึ้น รวมทั้งจัดหาหนังสือพิมพ์ให้มากรายการขึ้น ปรับปรุงเรื่องความสะอาดของชั้นหนังสือและโต๊ะเก้าอี้สำหรับอ่านหนังสือ จัดหาสิ่งพิมพ์ให้ตรงตามความต้องการของผู้ใช้ที่เป็นนักศึกษา นอกจากนั้นได้เสนอให้หัวหน้าศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนจังหวัดพิษณุโลกเอาใจใส่ดูแลการทำงานของเจ้าหน้าที่ห้องสมุดประชาชนจังหวัดพิษณุโลกมากยิ่งขึ้น และกรมการศึกษานอกโรงเรียนควรติดต่อประสานงานกับศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนจังหวัดพิษณุโลกอย่างสม่ำเสมอเพื่อทราบความต้องการของนักศึกษาผู้ใหญ่และเป็นแนวทางในการปรับปรุงการดำเนินงานของห้องสมุดในด้านนี้ต่อไป