การศึกษาการบริหารงานของสำนักงานประกันภัย กระทรวงพาณิชย์

Abstract

ในปัจจุบันกิจการประกันวินาศภัยและกิจการประกันชีวิต เป็นธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับความเป็นอยู่ประจำวันของประชาชนจำนวนมาก ทั้งโดยทางตรงและทางอ้อม ซึ่งบริษัทประกันภัยผูกพันที่จะต้องรับผิดชอบชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้กับผู้ซื้อกรมธรรม์ประกันภัยตามเงื่อนไขกรมธรรม์ประกันภัยที่อาจจะมีขึ้นในอนาคต จึงมีความจำเป็นที่รัฐต้องเข้ามามีบทบาทพิทักษ์รักษาผลประโยชน์ของประชาชนผู้ถือกรมธรรม์ประกันภัย หน่วยงานของรัฐที่ทำหน้าที่ดังกล่าว ได้แก่ สำนักงานประกันภัย สังกัดกระทรวงพาณิชย์ โดยมีพระราชบัญญัติประกันชีวิต พ.ศ. 2510 และพระราชบัญญัติประกันวินาศภัย พ.ศ. 2510 เป็นเครื่องมือในการควบคุม ในส่วนที่เกี่ยวกับการควบคุมดูแลนั้น เนื่องจากธุรกิจประกันภัยเป็นธุรกิจประเภทให้บริการความคุ้มครอง การควบคุมและกำกับจึงแตกต่างไปจากธุรกิจสาขาอื่น และเป็นธุรกิจที่ต้องอาศัยหลักวิชาเป็นอย่างมาก สามารถแบ่งการควบคุมเป็นส่วนใหญ่ๆ ได้ 3 ส่วน คือ ก. บุคคล (บริษัทประกันภัย ตัวแทนและนายหน้าประกันภัย) ข. คุณภาพ (สินค้า) ได้แก่ สัญญาประกันภัยที่สมบูรณ์และเป็นธรรม ค. ราคา (สินค้า) ได้แก่ อัตราดอกเบี้ยประกันภัย วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ เน้นการศึกษาการบริหารงานด้านการควบคุม และส่งเสริมธุรกิจประกันภัย โดยทำการศึกษาและค้นคว้าจากตำราการประกันภัย บทความในวารสารของสำนักงานประกันภัย สัมภาษณ์เจ้าหน้าที่ของสำนักงานประกันภัย ตลอดจนออกแบบสอบถามความคิดเห็นจากกรรมการผู้จัดการบริษัทประกันภัยทั้ง 2 ประเภท คือ บริษัทประกันชีวิตและบริษัทประกันวินาศภัย จากการศึกษาพบว่า การดำเนินของสำนักงานประกันภัยในการควบคุมดูแลฐานะการเงินของบริษัทประกันภัย อาทิ การก่อตั้ง และเลิกบริษัท การวางหลักทรัพย์ประกันการจัดสรรเงินสำรองประกันภัย การลงทุนในธุรกิจอื่น การรับ และจ่ายเงินของบริษัท และบัญญัติอื่น นอกจากนี้ยังควบคุมดูแลการให้ความชอบกรมธรรม์ประกันภัย อัตราเบี้ยประกันภัย การชดใช้สินไหมทดแทนตามเงื่อนไขกรมธรรม์ และการควบคุมดูแลตัวแทน และนายหน้าประกันภัยนั้นบรรลุตามวัตุประสงค์ ได้แก่ การควบคุมให้บริษัทประกันภัยดำรงเงินกองทุนไว้ตามพระราชบัญญัติ ส่วนในด้านการส่งเสริมธุรกิจประกันภัยที่สำคัญ คือ สนับสนุนให้มีระบบรับประกันภัยต่อขึ้นในประเทศผลปรากฏว่า บริษัทไทยรับประกันต่อ จำกัด สามารถรับประกันภัยต่อได้เพิ่มขึ้นเป็นลำดับอย่างไรก็ตามการควบคุมบริษัทประกันภัย และส่งเสริมธุรกิจประกันภัยจะสมบูรณ์ขึ้นกว่านี้มาก หากสำนักงานประกันภัยมีกำลังคนมากกว่านี้ ปัจจุบันอุปสรรคอีกประการหนึ่งในการดำเนินงานของสำนักงานประกันภัย คือ จำนวนเจ้าหน้าที่ไม่เพียงพอทำให้ไม่สามารถจะดำเนินงานได้อย่างมีประสิทธิภาพเท่าที่ควร เช่น กองตรวจสอบ และกำกับ ไม่สามารถตรวจสอบ และกำกับได้อย่างทั่วถึง และผลจากการสอบถามความคิดเห็นของผู้บริหารบริษัทประกันภัยถึงการควบคุม และส่งเสริมธุรกิจประกันภัยของสำนักงานประกันภัย ปรากฏว่า บริษัทประกันภัยส่วนใหญ่มีความคิดเห็นว่า การควบคุมของสำนักงานประกันภัยไม่เป็นอุปสรรคต่อการดำเนินงานของบริษัท แต่ยังมีความเห็นว่า กฎหมายที่เกี่ยวข้องที่ใช้อยู่ในปัจจุบันล้าสมัย ควรจะแก้ไขปรับปรุง เช่น การวางหลักทรัพย์ประกัน การจัดสรรเงินสำรองประกันภัย การดำรงเงินกองทุน และการลงทุนประกอบธุรกิจอื่นของบริษัท ซึ่งส่วนใหญ่ขอให้มีการขยายขอบเขตการลงทุนให้กว้างขวางยิ่งขึ้น สำหรับปัญหาที่เกิดขึ้น จึงได้มีข้อเสนอแนะในการแก้ไขปรับปรุง ดังนี้ คือ สำนักงานประกันภัย ควรจะมีมาตรการเข้มงวดให้ทุกบริษัทดำรงเงินกองทุนไว้ให้ครบถ้วน โดยการสั่งให้เพิ่มทุนจดทะเบียน หรือให้ผู้ถือหุ้นชำระเงินทุนเพิ่มเติม ส่วนด้านบุคลากรควรจะมีการจัดสรรงบประมาณ สำหรับอัตราเจ้าหน้าที่ที่ว่าง และขอเพิ่มอัตรากำลังอีก จัดให้มีการอบรมสัมมนา เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของเจ้าหน้าที่ ตลอดจนจัดหาเครื่องมือ เครื่องใช้ นำเทคโนโลยีใหม่ๆ เข้ามาใช้ เช่น เก็บรวบรวมสถิติโดยใช้เครื่องคอมพิวเตอร์ พร้อมกับจัดหาผู้ที่มีความรู้ในด้านคอมพิวเตอร์เข้ามาปฏิบัติงาน ส่วนปัญหาในด้านข้อกฎหมายที่ควรจะปรับปรุงได้แก่ การวางหลักทรัพย์ประกัน ควรจะกำหนดให้เป็นสัดส่วนกับจำนานเงินสำรองประกันภัย การจัดสรรเงินสำรองประกันภัย ควรจะเสนอให้กระทรวงการคลังยอมให้บริษัทสามารถนำเงินสำรองที่บริษัทจัดสรรไว้ตามวิธีที่สำนักงานประกันภัยกำหนด มาหักเป็นค่าใช้จ่ายได้ทั้งหมด ส่วนการดำรงเงินกองทุนควรจะเป็นสัดส่วนกับจำนวนเบี้ยประกันภัยรับ นอกจากนี้ควรมีการขยายขอบเขตการลงทุนในธุรกิจอื่นของบริษัทให้กว้างขวางยิ่งขึ้น เพื่อที่จะสามารถลงทุนคล่องตัวขึ้น ซึ่งจะทำให้การลงทุนได้ผลมากขึ้น แต่ก็ต้องตั้งอยู่บนรากฐานแห่งความมั่นคงเป็นประการสำคัญ