โมกษะในวรรณคดีพระเวท

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาและวิเคราะห์ความคิดของชาวอินเดียอารยันเกี่ยวกับโมกษะ หรือความหลุดพ้นจากการเวียนว่ายตายเกิดในวัฏสงสารในวรรณคดีสมัยพระเวท (ประมาณ 1,500 - 500 ปี ก่อนคริสตกาล) ปรากฏว่า ชาวอินเดียอารยันนับตั้งแต่สมัยแรกได้เริ่มแสดงออก ถึงความพยายามที่จะค้นหาความจริงเกี่ยวกับโลกและชีวิต อันก่อให้เกิดความเชื่อในเรื่องความมีอยู่ของวิญญาณ กฎแห่งกรรมและการเวียนว่ายตายเกิด จนในที่สุดก่อนสิ้นสมัยพระเวท ชาวอินเดียอารยันก็สามารถวางแนวคิดทางศาสนาและปรัชญาที่จะช่วยตนเองให้หลุดพ้นจากวัฏฏะของการเวียนว่ายตายเกิดได้สำเร็จ โดยอาศัยทฤษฎีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของอาตมัน (ดวงวิญญาณของมนุษย์) กับพรหมัน (ดวงวิญญาณสากล) ซึ่งถือเป็นความสำเร็จสูงสุดประการหนึ่งอันเป็นผลของสติปัญญามนุษย์และได้กลายมาเป็นเอกลักษณ์ทางความคิดของชาวอินเดียสืบต่อมาจนทุกวันนี้ จากการศึกษาเรื่องราวดังกล่าว ผู้วิจัยได้รวบรวมหลักฐานข้อมูลจากคัมภีร์ต่างๆในสมัยพระเวท ตลอดจนตำราต่างๆที่นักปราชญ์สมัยหลังได้ค้นคว้ารวบรวมเกี่ยวกับเรื่องนี้ไว้เพื่อประกอบการวิจัย เนื้อเรื่องวิทยานิพนธ์ แบ่งออกเป็น 5 บท โดยบทแรกเป็นบทนำ กล่าวถึงความเป็นมาของหัวข้อวิทยานิพนธ์และลักษณะโดยทั่วไปของวรรณคดีพระเวทพอเป็นสังเขป บทที่2 กล่าวถึงความเชื่อเกี่ยวกับวิญญาณ กฎแห่งกรรมและการเวียนว่ายตายเกิดของวิญญาณ บทที่ 3 กล่าวถึงความเป็นมาของความคิดเรื่องโมกษะตลอดจนขั้นตอนในการที่จะบรรลุโมกษะ บทที่ 4 กล่าวถึงการบรรลุโมกษะ หนทางที่จะเข้าถึงโมกษะ ประเภทของโมกษะ และผลที่จะได้จากการบรรลุโมกษะ ส่วนบทที่ 5 เป็นข้อสรุปและข้อเสนอแนะ ผู้วิจัยได้เน้นถึงหัวใจของการบรรลุโมกษะ และเสนอแนะให้มีการศึกษาความคิดเกี่ยวกับโมกษะต่อไปในศาสนาฮินดู พุทธ และเซน เพื่อพิจารณาว่าความคิดเรื่องโมกษะในสมัยพระเวทมีอิทธิพลมากเพียงใดต่อแนวคิดในศาสนาต่างๆของอินเดียในระยะหลัง