การจัดการสินทรัพย์ประจำของกิจการปิโตรเลียมในประเทศไทย

Abstract

วิกฤตการน้ำมันปิโตรเลียมในปัจจุบันได้เข้ามามีบทบาทต่อกิจการปิโตรเลียมในประเทศไทย ซึ่งไม่ใช่เพียงแต่ทำให้เกิดปัญหาด้านผลกำไร อันเนื่องจากน้ำมันดิบมีราคาสูงขึ้นเท่านั้น แต่ยังกระทบกระเทือนถึงปัญหาที่จะหาผลิตภัณฑ์น้ำมันให้พอเพียงกับความต้องการของเศรษฐกิจของประเทศด้วย ทั้งนี้เนื่องจากในปัจจุบันทุกๆประเทศต่างก็มีความต้องการในน้ำมันดิบเพิ่มมากขึ้น ปัจจัยที่สำคัญที่จะพิจารณาว่ากิจการมีความสามารถที่จะสั่งซื้อน้ำมันดิบในราคาที่สูงขึ้นตามปริมาณที่ต้องการได้เพียงพอหรือไม่นั้น ก็คือ เงินลงทุน เงินลงทุนนี้นอกจากจะอยู่ในรูปของผลิตภัณฑ์น้ำมันปิโตรเลียม ก็จะหมายถึงเงินลงทุนที่เกี่ยวกับสินทรัพย์ประจำ ซึ่งมีมูลค่าปีละหลายพันล้านบาท อันได้แก่ โรงกลั่นน้ำมัน ท่อน้ำมัน ยานพาหนะบรรทุกน้ำมัน คลังเก็บน้ำมัน และสถานีบริการ เป็นต้น จึงเห็นได้ว่าสินทรัพย์ประจำเป็นปัจจัยสำคัญของการดำเนินธุรกิจปิโตรเลียม ทั้งนี้เพราะเงินลงทุนดังกล่าว ส่วนใหญ่จะเป็นเงินจำนวนมาก การตัดสินใจลงทุนจะผูกพันอยู่กับธุรกิจเป็นเวลานาน ฉะนั้นการจัดการสินทรัพย์ประจำที่ดีจึงเป็นสิ่งที่กิจการปิโตรเลียมทั่วไปควรได้ศึกษา และพยายามนำมาปฏิบัติให้ได้ การจัดการสินทรัพย์ประจำที่กล่าวถึงจะครอบคลุมถึง การวิเคราะห์การลงทุน มาตรการในการซื้อหรือสร้างเพิ่ม การเคลื่อนย้ายและตัดจำหน่าย การบันทึกรายการ นโยบายเกี่ยวกับค่าเสื่อมราคาและเกณฑ์การแบ่งรายจ่าย และการควบคุมภายในเพื่อป้องกันมิให้ชำรุดและสูญหาย เป็นต้น ทั้งนี้เพื่อให้กิจการได้รับผลประโยชน์สูงสุดคุ้มกับเงินลงทุนอันมหาศาลนั้น การดำเนินการศึกษานอกจากศึกษาทางด้านทฤษฎีแล้ว ยังได้ศึกษาถึงวิธีที่ใช้ปฏิบัติกันอยู่จริง โดยทำการสอบถามเจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้องกับการจัดการทรัพย์สินประจำ จากการศึกษาหลักนโยบายและการปฏิบัติที่เป็นจริงของแต่ละกิจการ ผู้เขียนได้พบว่ากิจการปิโตรเลียม ส่วนใหญ่ยังคงละเลยหน้าทีในด้านการจัด การโดยมเห็นความสำคัญของสินทรัพย์ประจำ แม้ว่านโยบายในการปฏิบัติงานได้วางไว้แล้วอย่างชัดเจนและรัดกุม อย่างไรก็ตามยังมีกิจการปิโตรเลียมบางแห่งมองเห็นถึงความสำคัญดังกล่าว ได้มีการปรับปรุงนโยบายและดำเนินการปฏิบัติงานตามนโยบายอย่างเคร่งครัด โดยทำการแนะนำและอบรมผู้มีหน้าที่เกี่ยวข้องในสินทรัพย์ประจำให้ตระหนักถึงหน้าที่และความรับผิดชอบที่กำหนดตามนโยบาย นอกจากนี้ยังได้ลงทุนสร้างระบบการจัดการที่ทันสมัย โดยใช้เครื่องคอมพิวเตอร์ ซึ่งผู้เขียนมีความคิดเห็นว่าสะดวก รวดเร็ว และให้ผลงานที่คุ้มค่าทีเดียว จากการศึกษาถึงรายละเอียดต่างๆและจากประสบการณ์ของผู้เขียนซึ่งปัจจุบันทำหน้าที่ในการควบคุมบัญชีสินทรัพย์ประจำของกิจการน้ำมันปิโตรเลียม ทำให้ต้องการที่จะแนะนำหลักเกณฑ์ทั่วไปในการจัดการสินทรัพย์ประจำตอลอดจนการจัดการสินทรัพย์ประจำที่รุดหน้าและทันสมัยของกิจการปิโตรเลียมบางแห่ง เพื่อให้กิจกรอื่นๆสามารถนำหลักเกณฑ์ดังกล่าวไปประยุกต์และทดลองปฏิบัติในระบบการจัดการสินทรัพย์ประจำของตนได้ วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ จึงเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อกิจการปิโตรเลียมที่ยังละเลยต่อการจัดการสินทรัพย์ประจำ ในสภาพของโลกปัจจุบันที่ต้องประสบกับปัญหาการขาดแคลนน้ำมันดิบ รัฐบาลอาจต้องยื่นมือเข้าช่วยบริษัทเอกชนในอนาคตอันใกล้เพื่อช่วยส่งเสริมการลงทุน เช่น มีนโยบายระยะยาวในการค้นหาน้ำมันดิบในประเทศ ณ บริเวณอ่าวไทย เมื่อถึงเวลานั้นการจัดการทรัพย์ประจำก็จะเข้ามามีบทบาทและให้ประโยชน์ในการบริหารงานของฝ่ายจัดการมากขึ้น เพื่อให้เป็นไปตามนโยบายทีวางไว้เช่นกัน