ต้นทุนการเลี้ยงปลาไหลญี่ปุ่นเพื่อการส่งออก

Abstract

ประเทศไทยได้มีการเลี้ยงปลาไหลมากว่า 10 ปีแล้ว แต่คนไทยไม่นิยมบริโภค การเลี้ยงจึงมุ่งเพื่อส่งออกไปขายยังตลาดต่างประเทศ พันธุ์ที่นิยมเลี้ยงคือปลาไหลญี่ปุ่น (Anguilla Japonica) เนื่องจากเป็นพันธุ์ที่เลี้ยงง่ายและมีผู้บริโภคกันอยู่ทั่วไป เพราะมีเนื้อนุ่มรสดี และเชื่อกันว่าเป็นยาบำรุงกำลัง แก้โรคลม ปวดเมื่อย เคล็ดยอก ทำให้ร่างกายอบอุ่น จึงมีราคาแพง พันธุ์ปลาไหลที่เลี้ยงนี้ได้มาจากแหล่งพันธุ์ปลาตามธรรมชาติ เนื่องจากมนุษย์ยังไม่สามารถผสมพันธุ์ปลาไหลนี้ได้เองจึงต้องออกไปดักจับในทะเลหรือตามปากแม่น้ำและนำมาเลี้ยงจนได้ขนาดที่อาจขายให้เอาไปเลี้ยงต่อเรียกว่า “กูโรโกะ” ซึ่งมีน้ำหนัก 300-500 ตัวต่อ 1 กิโลกรัม และอาจเลี้ยงจนมีขนาดใหญ่ถึง 5-6 ตัวต่อ 1 กิโลกรัม สำหรับผู้ซื้อไปบริโภค ในการศึกษาต้นทุนปลาไหลญี่ปุ่นนี้ได้เลือกจากรุ่นที่เลี้ยงในปี 2525 ซึ่งใช้เวลาในการเลี้ยงตามเป้าหมายคือ 16 เดือน แต่สามารถขยายได้หมดในเดือนที่ 23 โดยเมื่อเลี้ยงไปได้ 6 เดือนก็ขายกูโรโกะไปบางส่วน และทยอยขายที่เหลือไปในเดือนที่ 12, 16 และ 23 ในขณะเดียวกัน เมื่อเลี้ยงไปถึงเดือนที่ 13 ก็ได้สั่งพันธุ์ปลารุ่นปี 2526 เข้ามาเลี้ยงอีก จึงมีการแบ่งเฉลี่ยต้นทุนบางส่วนให้กับปลาไหลรุ่นใหม่ด้วย พันธุ์ปลารุ่นปี 2525 นี้ซื้อมา 1,500,000 ตัว เหลือรอดชีวิตจนถึงขนาดที่ตลาดต้องการเพียง 1,143,750 ตัว เพราะสูญเสียในช่วงแรกของการเลี้ยงจนเป็นกูโรโกะไป 15% และสูญเสียในช่วงต่อมาอีก 15% ของที่เหลือ จากการวิเคราะหืได้ต้นทุนกูโรโกะตัวละ 6.19 บาท ปลาไหลที่เหลือซึ่งเลี้ยงเพื่อชายให้ผู้บริโภคได้มีการขายไปในเดือนที่ 12, 16 และ 23 และมีต้นทุนต่อตัวตามลำดับดังนี้คือ 19.82, 23.23 และ 33.82 บาท ซึ่งมีต้นทุนค่าพันธุ์ปลาเป็น 65.10%, 20.33%, 17.35% และ 11.92% ของต้นทุนทั้งหมดในการขายกูโรโกะเมื่อสิ้นเดือนที่ 6 และการขายปลาไหลในเดือนที่ 12, 16 และ 23 ส่วนต้นทุนอื่นที่เห็นได้ชัดคือค่าอาหาร ซึ่งมีอัตราส่วน 7.77%, 12.26%, 19.15% และ 27.72% ของต้นทุนทั้งหมดในการขายกูโรโกะ และเมื่อมีการขายในเดือนที่ 12, 16 และ 23 ซึ่งทำให้สรุปได้ว่า ต้นทุนหลักใน 2 ระยะแรกคือเมื่อขายกูโรโกะในเดือนที่ 6 และการขายปลาไหลในเดือนที่ 12 คือค่าพันธุ์ปลา ส่วนต้นทุนหลักใน 2 ระยะหลังคือเมื่อขายปลาไหลในเดือนที่ 16 และ 23 คือค่าอาหาร ฝ่ายบริหารจะใช้ต้นทุนเหล่านี้ประกอบกับการตัดสินใจว่าจะเลี้ยงต่อไปหรือจะขายในช่วงเวลาต่าง ๆ กันอย่างไรบ้าง และนอกจากนี้ยังอาจใช้ต้นทุนเหล่านี้ในการวางแผนถึงจำนวนปลาไหลที่จะซื้อเข้ามาเลี้ยงในรุ่นต่อไป รวมทั้งกำหนดระยะเวลาในการเลี้ยงและจำนวนที่จะขายด้วยว่าจะขายกูโรโกะจำนวนเท่าใด และเลี้ยงต่อจนได้ขนาดที่ต้องการจำนวนเท่าใด ปัญหาสำคัญของผู้ทำฟาร์มปลาไหลญี่ปุ่นคือ ราคาอาหารปลามีแนวโน้มสูงขึ้นเรื่อย ๆ ในขณะที่ราคาขายปลาไหลญี่ปุ่นในตลาดสากลมีแนวโน้มต่ำลง ซึ่งปัญหานี้น่าจะได้รับการช่วยเหลือจากภาครัฐบาลในการควบคุมราคาอาหารปลาเพื่อเป็นการส่งเสริมอุตสาหกรรมการเลี้ยงสัตว์น้ำ เพื่อส่งออกให้มีต้นทุนต่ำเพื่อแข่งขันกับประเทศอื่น ๆ ได้ ปัญหาเรื่องพันธุ์ปลาซึ่งมนุษย์ยังไม่สามารถหาทางเพาะขยายพันธุ์ได้เอง ปัญหาเรื่องน้ำที่ใช้เลี้ยงปลาไหลก็เป็นปัญหาที่สำคัญอีกเรื่องหนึ่ง เพราะมีผลต่อการเจริญเติบโตของปลาไหล ดังนั้นจึงต้องมีการใช้เทคนิคทั้งทางวิชาการและจากประสบการณ์ในการควบคุมอุณหภูมิของน้ำ การระบายน้ำ และการปรับคุณสมบัติของน้ำให้เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของปลาไหล นอกจากนี้การเลี้ยงปลาไหลยังต้องใช้น้ำบาดาลซึ่งเป็นน้ำตามธรรมชาติ ถ้ารัฐบาลมีนโยบายจะไม่ให้สูบน้ำบาดาลขึ้นมาใช้เพื่อป้องกันการทรุดตัวของแผ่นดิน ฟาร์มปลาไหลก็จะประสบกับปัญหาเป็นอย่างมาก เพราะการใช้น้ำประปาซึ่งมีคลอรีนผสมอยู่จะต้องผ่านน้ำเข้าเครื่องสกัดคลอรีนเสียก่อน ซึ่งต้องใช้เงินลงทุนในอุปกรณ์เหล่านี้อีกเป็นจำนวนมากด้วย อย่างไรก็ตาม การทำฟาร์มปลาไหลต้องใช้เงินลงทุนสูงและต้องอาศัยเทคนิคในการเลี้ยงและการบริหารที่ดีด้วยจึงจะทำให้การดำเนินงานเป็นไปตามเป้าหมายได้