ความสัมพันธ์ระหว่างหัวคะแนนกับผู้สมัครรับเลือกตั้ง สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในระบบการเลือกตั้งของไทย : ศึกษาเฉพาะกรณีเขตเลือกตั้งที่ 1 จังหวัดสุราษฎร์ธานี

Abstract

การศึกษาวิจัยนี้ต้องการศึกษาถึงความสัมพันธ์ระหว่างหัวคะแนนกับผู้สมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในระบบการเลือกตั้งของไทย ซึ่งได้ศึกษาถึงที่มาของหัวคะแนน ลักษณะความสัมพันธ์ของหัวคะแนนกับผู้สมัครรับเลือกตั้ง และวิธีการที่หัวคะแนนใช้ในการหาเสียง ผลการศึกษาวิจัยถึงที่มาของหัวคะแนนพบว่า การที่ผู้สมัครไม่สามารถส่งข่าวสารของตนไปสู่ประชาชนได้โดยตรงอย่างทั่วถึง อันเนื่องมาจากสาเหตุสำคัญ 3 ประการคือ 1. ระยะเวลาหาเสียงมีน้อย 2. เสียค่าใช้จ่ายสูง 3. เขตเลือกตั้งกว้างใหญ่มีจำนวนประชากรมาก จึงต้องใช้ผู้นำชุมชนเป็นตัวแทนในการส่งข่าวสาร การใช้ตัวแทนจึงเป็นที่มาของหัวคะแนน และส่วนใหญ่แล้วหัวคะแนนมีอาชีพเป็นกำนั้นและผู้ใหญ่บ้าน ความสัมพันธ์ระหว่างหัวคะแนนกับผู้สมัครรับเลือกตั้ง พบว่าส่วนใหญ่แล้วเป็นไปในลักษณะการช่วยเหลือเกื้อกูลแบบผู้อุปถัมภ์ - ผู้ได้อุปถัมภ์ต่อกัน ทั้งก่อนและภายหลังการเลือกตั้ง สำหรับความสัมพันธ์แบบผู้อุปถัมภ์ - ผู้ได้อุปถัมภ์ของหัวคะแนนกับผู้สมัคร เป็นไปในลักษณะของ “ปิยวาจา” “อัตถจริยา” และ “สมานัตตา” ผสมผสานกันอยู่ ส่วนลักษณะ “ทาน” ส่วนใหญ่แล้วไม่เป็นแต่อย่างใด วิธีการหาเสียงของหัวคะแนนที่ใช้แบ่งได้ 2 วิธี ที่สำคัญคือ 1. ใช้ความเป็นผู้นำทางความคิดเห็นของตน 2. การให้ผลประโยชน์ตอบแทน ซึ่งส่วนใหญ่แล้วได้แก่ การสร้างสาธารณประโยชน์แก่ชุมชนและการเลี้ยงอาหาร สำหรับการซื้อเสียงหรือการแจกเงินโดยตรง พบว่าปรากฏน้อยมาก