ต้นทุนการเลี้ยงปลากะพงขาวในบ่อดิน

Abstract

จากการที่ประเทศไทยสามารถเพาะพันธ์ปลากะพงขาวในโรงเพาะฟัก เป็นผลสำเร็จชาติแรกในโลกเมื่อปี 2516 เป็นต้นมา ทำให้การเลี้ยงปลากะพงขาวได้รับความสนใจจากประชาชนผู้ประกอบอาชีพเลี้ยงสัตว์น้ำเป็นจำนวนมากขึ้น ทั้งนี้เพราะปลากะพงขาวเป็นปลาที่มีราคาแพงสามารถทำรายได้ให้กับผู้เลี้ยงได้เป็นอย่างดี โดยจะสังเกตได้จากการที่ประชาชนขอจองพันธุ์ปลากะพงขาวในแต่ละปีมีเป็นจำนวนมาก จนกระทั่งทางราชการและเอกชนทำการผลิตแทบไม่ทันกับความต้องการของประชาชนที่ขอจองพันธุ์ปลา วิทยานิพนธ์เรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงต้นทุนและผลตอบแทนจากการเลี้ยงปลากะพงขาวในบ่อดิน โดยเลือกศึกษาจากเกษตรกรในตำบลบ้านเก่า อำเภอพานทอง จังหวัดชลบุรี ซึ่งเริ่มต้นเลี้ยงปลากะพงขาวเป็นอาชีพเสริม ใช้เงินทุนเริ่มแรกจำนวนไม่มากนักอันจะเป็นประโยชน์สำหรับเกษตรกรและผู้สนใจทั่วไปได้ทราบเป็นแนวทางเบื้องต้น การศึกษาได้จากการสอบถาม สัมภาษณ์ และประมวลข้อคิดเห็นจากเกษตรกรและบุคคลต่าง ๆ ในวงการตลอดจนการค้นคว้าจากตำรา บทความ หนังสือ และเอกสารต่าง ๆ เพื่อนำมาวิเคราะห์ถึงต้นทุนและผลตอบแทนที่ได้รับจากการเลี้ยงปลากะพงขาวเป็นปลาเนื้อ (ขนาดปลาจาน) โดยแสดงการเปรียบเทียบให้เห็นถึงความแตกต่างระหว่างกลุ่มผู้เลี้ยงปลาขนาด 2½ นิ้ว ให้เป็นปลาเนื้อ และกลุ่มผู้เลี้ยงปลาขนาด 3 นิ้ว ให้เป็นปลาเนื้อว่ามีผลแตกต่างกันในด้านใดเพียงไร ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มผู้เลี้ยงปลากะพงขนาด 2½ นิ้ว และ 3 นิ้ว ใช้เงินลงทุนเริ่มแรกเฉลี่ยฟาร์มละ 14,364 บาท และ 17,205 บาท มีขนาดบ่อเลี้ยงปลาโยเฉลี่ยฟาร์มละ 2,000 ตารางเมตร และ 2,800 ตารางเมตร ตามลำดับ ค่าใช้จ่ายผันแปรเฉลี่ยฟาร์มละ 61,622 บาทต่อปี และ 137,410 บาทต่อปี หรือแตกต่างกันในอัตรา 1 : 2.23 เท่าตามลำดับ แต่ผลกำไรสุทธิของฟาร์มแต่ละกลุ่มเฉลี่ยฟาร์มละ 20,934 บาทต่อปี และ 89,430 บาทต่อปี หรืออัตรา 1 : 4.27 เท่าตามลำดับ ซึ่งกลุ่มผู้เลี้ยงปลากะพงขาวขนาด 3 นิ้ว มีความได้เปรียบกว่ากลุ่มผู้เลี้ยงปลาขนาด 2½ นิ้ว แสดงให้เห็นว่าการเลี้ยงปลากะพงขาวในบ่อดิน ควรคำนึงถึงขนาดของลูกปลาที่ปล่อยลงเลี้ยง เพราะจะมีผลอย่างมากต่อการอยู่รอด (Survival Rate) อัตราการเจริญเติบโต (Growth Rate) และอัตราการเปลี่ยนอาหารเป็นเนื้อ ( Food Conversion Rate) จึงทำให้ผลผลิต (Production) ที่ได้รับมีความแตกต่างกัน การเลี้ยงปลากะพงขาวในบ่อดินนอกจากจะต้องคำนึงถึงขนาดของลูกปลาที่ปล่อยลงเลี้ยงแล้ว ควรคำนึงถึงปริมาณลูกปลาให้อยู่ในอัตราที่พอเหมาะไม่น้อยหรือมากเกินไป รวมทั้งความชำนาญในการเลี้ยง สภาพแวดล้อมของภูมิประเทศและภูมิอากาศ ตลอดจนคุณภาพของน้ำอาหารปลา และการดูแลเอาใจใส่ ซึ่งจะมีผลกระทบโดยตรงต่อผลผลิตที่ได้รับ ปัญหาที่พบในการเลี้ยงปลากะพงขาวได้แก่ การขาดแคลนน้ำในฤดูแล้ง คุณภาพของน้ำที่มีความเป็นกรดมากเกินไป ความไม่แน่นอนของราคาปลาในท้องตลาด รวมทั้งอาหารปลาได้แก่ ปลาข้างเหลืองหรือปลาเป็ดที่นำมาใช้เลี้ยงปลามีแนวโน้มว่าจะขาดแคลนและมีราคาแพงขึ้นจนเกษตรกรไม่สามารถประกอบอาชีพนี้เป็นหลักในระยะยาวได้ ข้อเสนอแนะในการทำฟาร์มเลี้ยงปลากะพงขาว 1. ควรพิจารณาเลือกทำเลที่ตั้งใกล้แหล่งน้ำ และควรมีบ่อพักน้ำเก็บสำรองไว้เพื่อให้มีการทดสอบคุณภาพของน้ำก่อนนำมาใช้เลี้ยงปลา 2. รัฐควรให้ความสนับสนุนผู้เลี้ยงปลาทางด้านวิชาการ เช่น วิธีการเลี้ยง การให้อาหาร การป้องกันรักษาโรค และการพัฒนาอาหารเทียมที่สามารถนำมาใช้แทนปลาเป็ดได้ 3. รัฐควรให้ความช่วยเหลือด้านสินเชื่อเพื่อการผลิตระยะสั้น รวมทั้งการส่งเสริมด้านการตลาดทั้งภายในและภายนอกประเทศ 4. ควรมีการรวมกลุ่มผู้เลี้ยงปลากะพงขาวเพื่อเพิ่มอำนาจต่อรองและให้ความช่วยเหลือระหว่างสมาชิกด้วยกัน