บทบาทรัฐสภาไทยในการควบคุมรัฐบาล โดยอาศัยการเปิดอภิปรายทั่วไป : ศึกษากรณีควบคุม รัฐบาล ชาติชาย และ รัฐบาล ชวน

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีจุดมุ่งหมายที่จะวิเคราะห์บทบาทของรัฐสภาไทยในการควบคุมรัฐบาล โดยอาศัยการเปิดอภิปรายทั่วไปเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจ โดยใช้เหตุการณที่เกิดขึ้นในสมัยรัฐบาล พลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ และสมัยรัฐบาล นายชวน หลีกภัย เป็นกรณีศึกษา ในการวิจัยนี้ ผู้วิจัยใช้เอกสารขั้นต้นและการสัมภาษณ์เชิงลึก เป็นเครื่องมือในการวิจัย โดยตั้งสมมุติฐานไว้ 2 ประการ คือ 1. การเปิดอภิปรายทั่วไปเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจรัฐบาลนั้น จะมีประสิทธิภาพมากหรือน้อย ขึ้นอยู่กับความสอดคล้องของสถานการณ์ที่ทางการ เมืองและจะต้องสอดคล้องกับความรู้สึกของประชาชนเป็นประเด็นสำคัญ 2. การเปิดอภิปรายหัวไปเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจ รัฐมนตรีหรือคณะรัฐมนตรี ในสมัยรัฐบาล พลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ และในสมัยรัฐบาล นายชวน หลีกภัย มีผลกระทบทางการเมืองที่แตกต่างกัน การศึกษาครั้งนี้พบว่า การเปิดอภิปรายในสมัยรัฐบาล พลเอกชาติชาย ชุนหะวัณ และในสมัย รัฐบาลนายชวน หลีกภัย มีประสิทธิภาพที่แตกต่างกันคือ ในสมัยรัฐบาล พลเอกชาติชาย ชุณหะวัน มีประสิทธิภาพดีกว่าในสมัยรัฐบาล นายชวน หลีกภัย เพราะการเปิดอภิปรายในสมัยรัฐบาลพลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ นั้นได้มีการเปิดเผยการฉ้อราษฎร์บังหลวงในคณะรัฐบาล ซึ่งมีส่วนทำให้เกิดการยึดอำนาจ โดยคณะรักษาความสงบเรียบร้อยแห่งชาติในปี พ. ศ. 2534 การวิจัยครั้งนี้ พบด้วยว่าประสิทธิภาพของการเปิดอภิปรายทั่วไปเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจรัฐบาล นั้นขึ้นอยู่กับข้อกล่าวหาที่ฝ่ายค้านยกขึ้นมาโจมตีรัฐบาลว่า สอดคล้องกับความรู้สึกของประชาชนหรือไม่ นอกจากนั้นการเปิดอภิปรายทั่วไปเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจนั้น จะเป็นมาตรการที่ใช้ได้ผลดีต้องมีเนื้อหาสาระที่ประชาชนสนใจ โดยฝ่ายค้านจะต้องเตรียมข้อมูลในการอภิปรายไม่ไว้วางใจมาเป็นอย่างดีและที่สำคัญก็คือ การเปิดอภิปรายทั่วไปนั้นฝ่ายค้านจะต้องไม่กระทำบ่อยครั้งเกินไป