ความคาดหวังที่มีต่อบริการจ่าย-รับของผู้ใช้บริการหอสมุดกลาง สถาบันวิทยบริการ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

Abstract

วัตถุประสงค์ของการวิจัย การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบความพึงพอใจและความคาดหวังของผู้ใช้หอสมุดกลาง สถาบันวิทยบริการ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ที่มีต่อบริการจ่าย-รับในด้านอาคารสถานที่และห้องอ่านหนังสือ ด้านวัสดุห้องสมุดและการจัด ด้านบริการจ่าย-รับประเภทต่างๆ ด้านบุคลากรของบริการจ่าย-รับ และด้านระเบียบและกฎเกณฑ์ของหอสมุดกลางที่เกี่ยวข้องกับการบริการจ่าย-รับ ผลการวิจัยอาจใช้เป็นแนวทางในการปรับปรุงงานบริการจ่าย-รับของหอสมุดกลางให้มีประสิทธิภาพดียิ่งขึ้นและสอดคล้องกับความต้องการของผู้ใช้บริการอย่างแท้จริง วิธีดำเนินการวิจัย ข้อมูลหลักในการวิจัยครั้งนี้ได้จากแบบสอบถามซึ่งแจกให้กับตัวอย่างประชากรที่ได้รับการสุ่มขึ้นมาจำนวน 465 คน หรือประมาณร้อยละ 5 ของจำนวนผู้ใช้หอสมุดกลางที่สมัครเป็นสมาชิกสถาบันวิทยบริการทั้งสิ้นจำนวน 9,197 คน ประกอบด้วยผู้ใช้บริการ 4 ประเภทคือ นิสิตทั้งระดับปริญญาตรีและระดับบัณฑิตศึกษา อาจารย์และบุคลากรอื่นๆของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยายาลัย แบบสอบถามดังกล่าวได้รับการแจกในระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ พุทธศักราช 2526 และได้รับคืนจำนวน 359 ชุด คิดเป็นร้อยละ 77.20 ของจำนวนที่แจกทั้งหมด การวิเคราะห์ข้อมูลใช้วิธีการทางสถิติประเภท ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบค่าที ผลการวิจัย ผู้ใช้ห้องสมุดกลางทุกประเภทมีความคิดเห็นสอดคล้องกันเกือบทุกเรื่อง กล่าวคือมีความพอใจต่อบริการจ่าย-รับส่วนใหญ่อยู่ในระดับปานกลางและระดับน้อย และมีความคาดหวังในเรื่องดังกล่าวส่วนใหญ่อยู่ในระดับมากและระดับปานกลาง เมื่อพิจารณาเปรียบเทียบระดับความพึงพอใจและความคาดหวังของผู้ใช้ทุกประเภทปรากฏว่ามีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติแทบทั้งหมด โดยมีระดับความคาดหวังสูงกว่าระดับความพึงพอใจเป็นส่วนใหญ่ ทั้งในด้านอาคารสถานที่และห้องอ่านหนังสือ ด้านการจัดชั้นและสภาพหนังสือ ด้านบริการยืมระหว่างห้องสมุด ด้านบริการช่วยเหลือผู้ใช้กับด้านบุคลากรของบริการจ่าย-รับ ส่วนด้านบริการจ่าย-รับประเภทอื่นๆ ซึ่งได้แก่ บริการทำบัตรสมาชิกฯ บริการให้ยืมและคืนหนังสือ ตลอดจนด้านระเบียบและกฎเกณฑ์ของหอสมุดกลางที่เกี่ยวข้องกับบริการจ่าย-รับ จะปรากฏความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติในบางเรื่องหรือในผู้ใช้บางประเภทเท่านั้น แสดงว่าผู้ใช้หอสมุดกลางส่วนใหญ่ยอมรับในสภาพและหลักปฏิบัติในเรื่องดังกล่าว แต่ยังมีความต้องการให้ปรับปรุงด้านอื่นๆ ให้มีสภาพที่ดีขึ้นกว่าเดิม ผลการวิจัยนับได้ว่าสอดคล้องกับสมมติฐานการวิจัยทั้ง 3 ประการที่ว่าผลเฉลี่ยคำตอบของผู้ใช้หอสมุดกลางแสดงถึงความพึงพอใจในระดับปานกลาง น้อยและน้อยที่สุด แสดงถึงความคาดหวังในระดับมาก และมากที่สุด และมีผลต่างระหว่างความพึงพอใจและความคาดหวังอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ข้อเสนอแนะ 1. กำหนดหลักปฏิบัติที่แน่นอนเกี่ยวกับบริการหนังสือจอง และการจัดแสดงหนังสือใหม่ ตลอดการแจ้งข่าวสารเกี่ยวกับบริการจ่าย-รับให้ผู้ใช้ได้รับทราบ 2. กำหนดช่วงเวลาที่แน่นอนเพื่อให้บรรณารักษ์และเจ้าหน้าที่ได้ร่วมประชุมเพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็น และร่วมกันแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นในการปฏิบัติงาน 3. กระตุ้นให้บุคลากรปฏิบัติงานด้วยความรวดเร็วเพิ่มขึ้น 4. กำหนดระบบในการควบคุมหนังสือทุกเล่มอย่างรัดกุม เพื่อให้บุคลากรของบริการจ่าย-รับสามารถตอบปัญหาเกี่ยวกับหนังสือที่ผู้ใช้ต้องการได้ 5. จัดหาหนังสือที่มีผู้มาติดต่อยืมระหว่างห้องสมุดเป็นประจำเพื่อไว้บริการภายในหอสมุดกลาง 6. ดูแลการจองหนังสือให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งในด้านการทวงหนังสือเกินกำหนดที่มีผู้จอง และการแจ้งข่าวสารการจองหนังสือแก่ผู้จอง 7. กำหนดระเบียบและกฎเกณฑ์ของหอสมุดกลางไว้เป็นลายลักษณ์อักษรและควรดูแลให้เป็นไปตามระเบียบและกฎเกณฑ์ดังกล่าว 8. ตรวจตราการเรียงหนังสือบนชั้นให้ถูกต้อง และดูแลให้มีสภาพดีไม่ชำรุด 9. เพิ่มที่นั่งอ่านให้เพียงพอกับความต้องการของผู้ใช้หอสมุดกลาง ข้อเสนอแนะเพื่อการวิจัยครั้งต่อไป 1. ศึกษางานบริการประเภทอื่นๆ ของหอสมุดกลาง โดยใช้วิธีดำเนินการวิจัยทำนองเดียวกับงานวิจัยเรื่องดังกล่าว 2. วิจัยต่อเนื่องในเรื่องบริการจ่าย-รับ เพื่อทดสอบผลที่ได้จากการวิจัย ในครั้งนี้และนำมาเปรียบเทียบกัน 3. ศึกษาพฤติกรรมในการใช้ห้องสมุดกลาง เพื่อทราบถึงทัศนคติและวิธีการใช้ห้องสมุดหรือค้นหาวัสดุห้องสมุด 4. ศึกษาถึงรูปแบบที่เหมาะสมในการเผยแพร่ข่าวสารของหอสมุดกลางเพื่อประโยชน์ในการแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นจริงจากการขาดการติดต่อระหว่างผู้ใช้กับหอสมุดกลาง