มูลเหตุของเหตุการณ์ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516

Abstract

การศึกษามูลเหตุของเหตุการณ์การเปลี่ยนแปลงทางการเมืองในวันที่ 14 ตุลาคม พ.ศ.2516 นอกจากจะเป็นการศึกษาปรากฏการณ์ทางการเมืองที่มีลักษณะเฉพาะแล้ว ยัง เป็นการศึกษาค้นคว้าข้อมูลทางประวัติศาสตร์ เพื่อที่จะหาการวิเคราะห์ในทางรัฐศาสตร์ โดยการอาศัยกรอบการมองในทางรัฐศาสตร์เป็นหลักในการศึกษาและการอธิบายถึงมูลเหตุ ของเหตุการณ์ กระบวนการก่อเกิด การคลี่คลายขยายตัวไป การเปลี่ยนแปลงทางการเมือง เพื่อที่จะนำไปหาการอธิบายปรากฏการณ์การเปลี่ยนแปลงทางการเมืองอื่นๆ ที่ได้เกิดขึ้นในประวัติศาสตร์ทางการเมืองไทย และยังจะยังจะสามารถที่จะคาดการณ์ในสิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ได้อีกด้วย การเปลี่ยนแปลงทางการเมืองในวันที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516 เป็นปรากฏการณ์ ทางการเมืองที่มีความสำคัญอย่างมาก ต่อประวัติศาสตร์ทางการเมืองไทย ในแง่ของการเปลี่ยนแปลงทางระบอบการเมืองการปกครอง จากระบอบอำนาจนิยมไปสู่ระบอบประชาธิปไตย โดยมีการลุกฮือขึ้นของพลังมวลชน เพื่อทำการโค่นล้มรัฐบาลทหารผู้ทำการปกครองบริหารประเทศในเวลานั้น เป็นตัวผลักดันการเปลี่ยนแปลง มูลเหตุของเหตุการณ์ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516 ประกอบไปด้วยการสะสมตัวของเชื้อแห่งการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง ที่มีกระบวนการการก่อเกิดมานับแต่ภายหลังการยึดอำนาจรัฐของคณะทหาร เมื่อวันที่ 20 ตุลาคม พ.ศ. 2501 โดยอาจจะทำการแยกแยะออกเป็นประเด็นได้ดังนี้1. การยึดอำนาจรัฐของคณะทหารในปี พ.ศ. 2501 เป็นการทวนกระแสความคิดแบบประชาธิปไตย ซึ่งได้มีการรับเอามาจากสังคมตะวันตก ภายหลังการเปลี่ยนแปลง ทางการเมืองในปี พ.ศ. 2475 ด้วยการล้มเลิกหลักการ และกลไกแบบประชาธิปไตยตะวันตกลงในทุกระดับ ไม่ว่าจะเป็นสภาผู้แทนราษฎร การเลือกตั้ง พรรคการเมือง รวมตลอดไปถึงการปกครองส่วนท้องถิ่น ส่งผลทำให้เกิดความกดดันในทางการเมืองขึ้น จนกระทั่งกลายเป็น รากฐานในทางด้านความคิด ประกอบกับการที่ผู้ซึ่งมีความเชื่อมั่นในแนวความคิดแบบประชาธิปไตย ยังคงมีการเคลื่อนไหวอยู่ในรูปแบบของการต่อต้านแนวความคิด และโครงสร้าง ทางการเมืองประชาธิปไตยแบบไทย อันเป็นความพยายามของคณะทหารผู้ทำการปกครอง บริหารประเทศในเวลานั้น ในการที่จะวางรากฐานทางด้านแนวความคิด เพื่อเป็นการรองรับระบอบการปกครอง และสร้างความชอบธรรมทางการเมืองให้กับอำนาจรัฐที่มีอยู่ ในเวลาเดียวกันตัวแทนของแนวความคิดแบบประชาธิปไตยก็พยายามที่จะทำการยืนยันในความถูกต้องชอบธรรมของระบอบการปกครองแบบประชาธิปไตย ซึ่งได้มีการนำมาใช้ในช่วงก่อน หน้าการปกครองของคณะทหาร ดังนั้น ในส่วนนี้ จึงเป็นส่วนสำคัญในการผลักดันการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองให้เกิดขึ้น 2. การพัฒนาประเทศตามนโยบายของรัฐบาลทหาร ซึ่งมีการเน้นหนักในการพัฒนาทางอุตสาหกรรมเป็นหลัก ส่งผลทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางสังคมเศรษฐกิจขึ้นอย่างมากมาย ก่อให้เกิดชั้นชั้นกลางใหม่ขึ้น และได้สร้างความคาดหวังให้บังเกิดขึ้นในสังคมไทย ว่า จะมีการสร้างความเจริญก้าวหน้าให้เกิดมีขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มปัญญาชนและชนชั้นกลาง แต่จากการที่สภาพการณ์ทางการเมืองซึ่งได้มีการหยุดชะงัก และการกีดกันการเข้ามีส่วนร่วมทางการเมือง อันสืบเนื่องมาจากการรวมศูนย์อำนาจในระบอบ การปกกรองประชาธิปไตยแบบไทย ประกอบกับปัญหาที่ได้เกิดขึ้นจากความล้มเหลวในการพัฒนาประเทศ มาประจวบกับการเกิดวิกฤตการณ์ทางสังคมเศรษฐกิจ ส่งผลทำให้เกิดความ ไม่พอใจในสภาพการณ์ที่เกิดขึ้น และก่อให้เกิดความขัดแย้งระหว่างกลุ่มต่างๆ ในสังคม จนกลายเป็นรากฐานซึ่งมีนัยสำคัญ และนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงทางการเมืองในวันที่ 14 ตุลาคม พ. ศ. 2516 3. การผูกขาดอำนาจและผลประโยชน์ของกลุ่มผู้ปกครองตระกูล "กิตติขจร-จารุเสถียร" ได้สร้างความแตกแยกขึ้นภายในกลุ่มชนชั้นปกกรองด้วยกันเอง รวมทั้งภายนอกกลุ่มชนชั้นปกครองได้รับผลกระทบตามไปด้วย ส่งผลทำให้เกิดความไม่พอใจต่อการกระทำของกลุ่ม "ถนอม-ประภาส" นำไปสู่ความต้องการในอันที่จะให้มีการเปลี่ยนแปลงตัวผู้ปกครองในระดับบน คือ จอมพลถนอม จอมพลประภาส และครอบครัว ทำให้เกิดการผลักดันการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองให้เกิดขึ้นในวันที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516 4. การใช้อำนาจตามอำเภอใจในการแก้ไขปัญหาทางการเมืองของผู้นำในรัฐบาล ทหาร โดยเฉพาะอย่างยิ่งการทำรัฐประหารของคณะทหาร เมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514 ได้นำมาซึ่งระบอบการปกครองแบบเผด็จการทหาร ภายหลังจากการมีระบอบการ ปกครองประชาธิปไตยแบบไทย ยิ่งไปกว่านั้น พฤติกรรมทางการเมืองของชนชั้นนำในรัฐบาล ทหาร อันเป็นการแสดงออกซึ่งการใช้อำนาจตามอำเภอใจ ในการแก้ไขปัญหาทางการเมืองโดยเฉพาะอย่างยิ่ง การใช้ความรุนแรงทางการเมือง ในกรณีการเรียกร้องรัฐธรรมนูญ ได้ส่งผลทำให้เกิดความไม่พอใจในกลุ่มผู้ปกครองบริหารประเทศเป็นอย่างมาก ประกอบกับการชี้นำการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองของขบวนการนิสิตนักศึกษา โดยที่ได้รับอิทธิพลและการสนับสนุนจากบรรดานักคิด นักเขียน และสื่อมวลชนต่างๆ ส่งผลให้ขบวนการนิสิตนักศึกษา ประสบความสำเร็จในการรณรงค์ทางการเมือง ในการเรียกร้องทางการเมือง และได้รับความเชื่อถือจากประชาชน จนกระทั่งสามารถที่จะระดมพลังมวลชนมาในการต่อต้าน และโค่นล้มรัฐบาลทหารได้ จากการให้ความร่วมมือของกลุ่มพลังต่างๆ ในสังคม โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การให้ความสนับสนุนของกลุ่มผู้ปกครองภายในศูนย์อำนาจรัฐ ที่มีต่อขบวนการนิสิตนักศึกษา ส่งผลทำให้เกิดการผลักดันการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองให้เกิดขึ้นในวันที่ 14 ตุลาคม พ.ศ.2516