การศึกษาการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ในโรงเรียนประถมศึกษา กรุงเทพมหานคร

Abstract

การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ในโรงเรียนประถมศึกษา ในด้านประเภทของการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ การดำเนินการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ และปัญหาการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ กลุ่มตัวอย่าง คือ โรงเรียนประถมศึกษาในกรุงเทพมหานครที่มีการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ กลุ่มตัวอย่าง คือ โรงเรียนประถมศึกษาในกรุงเทพมหานครที่มีการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์และมีรายชื่อโรงเรียนปรากฏในการส่งเข้าประกวดกับสมาคมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีศึกษาไทย ระหว่างปี พ.ศ. 2536-2537 จำนวน 60 โรง โดยมี ผู้บริหารโรงเรียนจำนวน 60 คน ครูจำนวน 60 คน และนักเรียนจำนวน 120 คน รวมทั้งสิ้น 240 คน เป็นกลุ่มผู้ให้ข้อมูล เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ แบบศึกษาเอกสารการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ และแบบบันทึกการสังเกตการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ ผลการวิจัยพบว่า โรงเรียนประถมศึกษาที่เป็นกลุ่มตัวอย่าง ทุกโรงมีการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ประเภทนอกเวลาเรียน โดยส่วนใหญ่จัดในลักษณะของการอบรมเชิงปฏิบัติการ และใช้เวลาที่มีวันหยุดราชการติดต่อกันในการดำเนินการจัด การดำเนินการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์พบว่า ขั้นเตรียมการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ ผู้บริหารทุกโรงเป็นผู้กำหนดนโยบายและวัตถุประสงค์ในการจัด วัตถุประสงค์ที่ผู้บริหารส่วนใหญ่กำหนดก็คือให้นักเรียนเกิดความสามารถในการใช้ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ในด้านการวางแผนงาน ผู้บริหารและครูส่วนใหญ่จัดเตรียมประชุมวางแผนงานร่วมกัน โดยผู้บริหารช่วยอำนวยความสะดวกในการใช้สถานที่ การเตรียมงบประมาณและการเตรียมวัสดุอุปกรณ์ให้พร้อม ขั้นดำเนินงานในการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ ครูส่วนใหญ่สามารถดำเนินงานในการจัดให้เป็นไปตามแผนงานที่วางไว้ และมีการประสานงานโดยเชิญชวนโรงเรียนในกลุ่มเข้าร่วมในการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ด้วย ด้านการปฏิบัติของครูต่อนักเรียน ครูส่วนใหญ่ให้นักเรียนคิดหัวข้อโครงงานวิทยาศาสตร์ด้วยตนเอง โดยการกระตุ้นความอยากรู้อยากเห็นของนักเรียนเช่นการตั้งปัญหาให้นักเรียนตอบและการนำหัวข้อโครงงานวิทยาศาสตร์ที่เคยทำมาแล้วให้นักเรียนดูเป็นตัวอย่าง แล้วให้นักเรียนวางแผนการศึกษาตามรูปแบบเค้าโครงการเขียนโครงงานวิทยาศาสตร์ โดยครูติดตามผลการปฏิบัติงานของนักเรียนด้วยการช่วยแก้ปัญหาและอุปสรรคที่นักเรียนพบ การประเมินผลงานของนักเรียน เพื่อเป็นข้อมูลป้อนกลับให้นักเรียนเห็นข้อดีและข้อด้อยของผลงานแล้วนำไปปรับปรุงเพื่อส่งเข้าประกวดกับสมาคมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีศึกษาไทย ขั้นประเมินผลการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์พบว่า ครูส่วนใหญ่ใช้วิธีการสังเกตการณ์ปฏิบัติงาน โดยจะเน้นการประเมินด้านเจตคติของนักเรียนต่อการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ ปัญหาการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ในโรงเรียนประถมศึกษาพบว่า ปัญหาการเตรียมการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ที่พบมากที่สุดคือ บุคลากรที่วางแผนการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ขาดทักษะความรู้ความเข้าใจในการดำเนินงาน ปัญหาของการดำเนินงานในการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ที่พบมากที่สุดคือ การคิดหัวข้อโครงงานวิทยาศาสตร์ของนักเรียน และปัญหาของการประเมินผลการจัดโครงงานวิทยาศาสตร์ที่พบมากที่สุด คือ ครูผู้ประเมินขาดความรู้ในการสร้างเครื่องมือในการประเมินผล