การศึกษาการใช้ภูมิปัญญาชาวบ้าน ในงานการศึกษานอกระบบโรงเรียนภาคตะวันออก

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา และรวบรวมรายชื่อ ลักษณะของภูมิปัญญาชาวบ้านและการใช้ภูมิปัญญาชาวบ้าน ในงานการศึกษานอกระบบโรงเรียน ภาคตะวันออก กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้บริหาร 41 คน ผู้ปฏิบัติงาน 128 คน ในศูนย์การศึกษานอกโรงเรียน จังหวัด ภาคตะวันออก เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ชนิดมีโครงสร้าง แบบศึกษาเอกสารแบบสำรวจข้อมูลพื้นฐาน วิเคราะห์ข้อมูลด้วย วิธีการหาค่าร้อยละ และวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1.สามารถรวบรวมรายชื่อ และลักษณะภูมิปัญญาชาวบ้าน ที่มีอยู่ในภาคตะวันออกและจัดแบ่งตามประเภทที่กำหนดไว้ในการวิจัยครั้งนี้ได้ 8 ประเภท คือ ด้านคติ ความเชื่อ ด้านวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณี ด้านเกษตรพื้นฐาน ด้านสวัสดิการชุมชน ด้านการรักษาพื้นบ้าน ด้านเทคโนโลยีพื้นบ้าน ด้านศิลปะพื้นบ้าน ด้านหัตถกรรมพื้นบ้าน สำหรับด้านสิ่งแวดล้อมไม่สามารถจัดประเภทได้อย่างชัดเจน 2. การนำภูมิปัญญาชาวบ้านมาใช้ ในการพัฒนาหลักสูตรและการจัดกิจกรรม พบว่า นำมาใช้ในกิจกรรมการศึกษาด้านความรู้พื้นฐาน ด้านทักษะอาชีพ ด้านการบริการข่าวสารข้อมูล ในระดับปานกลาง สำหรับประเภทของภูมิปัญญาชาวบ้านที่นำมาใช้มากที่สุด คือ ด้านวัฒนธรรมประจำท้องถิ่นและปัญหาที่พบในการปฏิบัติงาน คือ ผู้ปฏิบัติงาน ขาดความรู้ ความเข้าใจ ในเรื่องการพัฒนาหลักสูตร และการจัดกิจกรรม 3. การนำภูมิปัญญาชาวบ้านมาใช้ในการเป็นวิทยากร พบว่า นำมาใช้ในกิจกรรมการศึกษาด้านทักษะอาชีพมากที่สุด สำหรับประเภทของภูมิปัญญาชาวบ้านที่นำมาใช้มากที่สุด คือ ด้านหัตถกรรมพื้นบ้าน และปัญหาที่พบในการปฏิบัติงาน คือ ภูมิปัญญาชาวบ้านไม่มีทักษะในการถ่ายทอดความรู้ ทำให้การเรียนการสอน ไม่บรรลุวัตถุประสงค์ 4.การนำภูมิปัญญาชาวบ้านมาใช้เป็นสื่อเพื่อการศึกษา พบว่า นำมาใช้ในกิจกรรมการศึกษาด้านความรู้พื้นฐาน ด้านทักษะอาชีพ ด้านการบริการข่าวสารข้อมูลในระดับปานกลาง สำหรับประเภทของภูมิปัญญาชาวบ้านที่นำมาใช้มากที่สุดคือ ด้านหัตถกรรมพื้นบ้าน และปัญหาที่พบในการปฏิบัติงานคือ ภูมิปัญญาชาวบ้านบางประเภทไม่เหมาะสมที่จะนำมาใช้ในการเป็นสื่อเพื่อการศึกษา