คณะกรรมการการกำหนดค่าใช้สิทธิในกฎหมายลิขสิทธิ์ : ศึกษาโครงสร้างและอำนาจ หน้าที่

Abstract

การวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาโครงสร้างและอำนาจหน้าที่ของคณะกรรมการกำหนดค่าใช้สิทธิในต่างประเทศ และวิเคราะห์ถึงผลที่ได้รับจากการมีระบบคณะกรรมการกำหนดค่าใช้สิทธิ เพี่อนำมาพิจารณาในการจัดตั้งคณะกรรมการ กำหนดค่าใช้สิทธิหรือคณะกรรมการที่เหมาะสมสำหรับประเทศไทย ผลการวิจัยพบว่า การให้ความคุ้มครองสิทธิทางเศรษฐกิจของเจ้าของลิขสิทธิ์ตามกฎหมายลิขสิทธิ์ในปัจจุบัน ไม่อาจทำให้เจ้าของลิขสิทธิ์ได้รับผลประโยชน์ตอบแทนจากการที่ผู้อื่นใช้ประโยชน์งานของเขาได้อย่างเพียงพอและเป็นธรรม เนื่องจากบทบัญญัติในเรื่องการใช้โดยชอบธรรมเป็นบทบัญญัติที่กว้างและไม่จำกัดการที่กฎหมายกำหนดว่าเจ้าของลิขสิทธิ์มีสิทธิแต่เพียงผู้เดียวในเรื่องต่างๆนั้นยังไม่ชัดเจนเพียงพอที่จะทำให้เจ้าของลิขสิทธิ์ตระหนักถึงสิทธิในการเรียกร้องค่าตอบแทน การใช้สิทธิ นอกจากนี้ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีการสื่อสารทำให้มีการใช้งานลิขสิทธิ์อย่างแพร่หลายโดยไม่ขออนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์จากการที่ได้ศึกษาวิเคราะห์เปรียบเทียบกับกฎหมายของต่างประเทศในเรื่องนี้ เช่น ประเทศสหรัฐอเมริกา อังกฤษ ออสเตรเลีย และญี่ปุ่น แสดงให้เห็นว่าการกำหนดให้งานลิขสิทธิ์บางประเภทที่สาธารณชนจำเป็นต้องใช้ประโยชน์ ให้เป็น "การอนุญาตเชิงบังคับ" และมีคณะกรรมการกำหนดค่าใช้สิทธิซึ่งทำหน้าที่กำหนดและปรับอัตราค่าใช้สิทธิตาม สภาพเศรษฐกิจและควบคุมการดำเนินงานของสมาคมจัดเก็บค่าใช้สิทธิซึ่งอยู่ในฐานะตัวแทนของเจ้าของลิขสิทธิ์มิให้ใช้อำนาจผูกขาด จะช่วยลดคดีความในศาลไปได้มาก การเสนอเรื่องต่อคณะกรรมการกำหนดค่าใช้สิทธิทำให้มีความสะดวกรวดเร็ว และเสียค่าใช้จ่ายน้อยกว่าการฟ้องร้องต่อศาล คณะกรรมการประกอบด้วยคณะบุคคลที่มีความเชี่ยวชาญในสาขาต่างๆ เพื่อตัดสินปัญหานี้โดยเฉพาะ จากการศึกษาระบบคณะกรรมการกำหนดค่าใช้สิทธิของต่างประเทศและรูปแบบของคณะกรรมการฝ่ายบริหาร อื่นๆภายใต้กฎหมายไทย ผู้วิจัยเห็นว่าสมควรที่จะจัดตั้งคณะกรรมการฝ่ายบริหารขึ้นโดยกฎหมายลิขสิทธิ์ของไทยเพื่อทำหน้าที่กำหนดค่าใช้สิทธิสำหรับการใช้งานที่เป็นการอนุญาตเชิงบังคับและควบคุมการจัดเก็บค่าใช้สิทธิของสมาคมจัดเก็บค่าใช้สิทธิ คณะกรรมการควรจะประกอบด้วยอธิบดีและรองอธิบดีของกรมทรัพย์สินทางปัญญาและผู้ทรงคุณวุฒิซึ่งได้รับแต่งตั้งจากคณะรัฐมนตรี การมีคณะกรรมการ ชุดนี้น่าจะช่วยส่งเสริมให้การใช้งานลิขสิทธิ์บางประเภทเป็นไปอย่างกว้างขวางยิ่งขึ้นและช่วยจัดสรรผลประโยชน์ที่เป็นธรรมระหว่างเจ้าของลิขสิทธิ์และผู้ใช้งานได้ดีขึ้นกว่าระบบที่เป็นอยู่เดิม